Νέα έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας φωτίζει τις κύριες αιτίες του μητρικού θανάτου κατά την κύηση και τον τοκετό.
Της Αλεξίας Σβώλου
Η αιμορραγία και οι διαταραχές της αρτηριακής πίεσης όπως είναι η προεκλαμψία αποτελούν τις δύο βασικές αιτίες θανάτου διεθνώς, σύμφωνα με νέα έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Οι δύο αυτές διαταραχές ευθύνονται αντίστοιχα για 80.000 θανάτους και 50.000 θανάτους ετησίως σύμφωνα με τις καταγραφές του 2020, της τελευταίας χρονιάς που υπήρχαν αναλυτικά δεδομένα γι αυτόν τον τομέα.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην ετήσια επιθεώρηση «Lancet Global Health», και υποδεικνύουν πως μια πληθώρα λοιμωδών και χρόνιων ασθενειών, ανάμεσά τους το HIV/AIDS, η ελονοσία, διάφορες μορφές αναιμίας και ο σακχαρώδης διαβήτης ενοχοποιούνται για το 23% των θανάτων κατά την κύηση και τον τοκετό (την λεγόμενη περιγεννητική για το βρέφος και το νεογνό και την μητρική θνησιμότητα).
Αυτές οι καταστάσεις μπορούν να παραμείνουν για μακρύ χρονικό διάστημα αδιάγνωστες και να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή πολλών γυναικών στην διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η υπογεννητικότητα καθιστά ακόμα πιο πολύτιμη την ζωή κάθε μητέρας και την ζωή κάθε νεογνού οπότε η διερεύνηση των αιτιών του μητρικού θανάτου είναι επιβεβλημένη για να προστατέψουμε κάθε έγκυο και κάθε έμβρυο, όπως επισημαίνει ο Dr. Pascale Allotey, Διευθυντής στον ΠΟΥ, στον Τομέα της Σεξουαλικής Υγείας και της Αναπαραγωγικής Υγείας.
Ταυτόχρονα εξακολουθεί να υπάρχει τεράστια ανισότητα στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας των γυναικών σε εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό, ανάλογα με την χώρα στην οποία κατοικούν. Και δεν μιλάμε μόνο για τον αναπτυσσόμενο κόσμο, που εκεί τέτοιου είδους ελλείψεις και ανισότητες είναι αναμενόμενες ειδικά μετά την επέλαση της covid πανδημίας η οποία έδωσε την …χαριστική βολή στα εύθραυστα συστήματα υγείας. Υπάρχουν χιλιάδες γυναίκες στην Αμερική, αφροαμερικανίδες ή λατινικής καταγωγής που ζουν σε υποβαθμισμένες περιοχές είναι ανασφάλιστες, δεν εργάζονται και λόγω της ιδιαιτερότητας του συστήματος Υγείας στις ΗΠΑ δεν έχουν πρόσβαση σε γιατρό, ούτε καν σε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Σε αυτούς τους ευάλωτους πληθυσμούς, υπάρχουν έγκυες που δεν περνούν ούτε από μια ιατρική εξέταση μέχρι που σπάνε τα νερά τους.
Το 2020 (το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν αναλυτικές καταγραφές) καταγράφηκαν 287.000 μητρικοί θάνατοι, αριθμός που αντιστοιχεί σε έναν θάνατο κάθε δύο λεπτά. Οφείλουμε να τονίσουμε ότι στα τέλη του 1990, το φορτίο της περιγεννητικής θνησιμότητας ήταν 2πλάσιο και μετρούσαμε διεθνώς 500.000 θανάτους δηλαδή έναν θάνατο κάθε λεπτό. Έχει λοιπόν πραγματοποιηθεί πρόοδος αλλά η πρόοδος αυτή δεν αρκεί. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η αιμορραγία κατά την διάρκεια του τοκετού ή αμέσως μετά ευθύνεται για το 27% των μητρικών θανάτων με την προεκλαμψία και άλλες διαταραχές της αρτηριακής πίεσης της εγκύου να ενοχοποιούνται για ένα επιπρόσθετο 16% των μητρικών θανάτων. Η προεκλαμψία χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση που μπορεί να οδηγήσει σε ακατάσχετη αιμορραγία, εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες πολύ επικίνδυνες καταστάσεις.
Επίσης η μητρική θνησιμότητα μπορεί να οφείλεται σε σήψη, λοιμώξεις, πνευμονική εμβολή, παλίνδρομες κυήσεις, καθώς και επιπλοκές αναισθησίας και τραυματισμοί που μπορεί να προκληθούν κατά τον τοκετό.
Η πλειονότητα των μητρικών θανάτων συμβαίνουν λίγο μετά τον τοκετό. Παρόλα αυτά το 30% των επίτοκων κυρίως από κράτη χαμηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος δεν λαμβάνουν επαρκή φροντίδα τις πρώτες ώρες και τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό. Το 2024, ο ΠΟΥ και οι συνεργάτες του κατέστρωσαν έναν οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση της επιλόχειου αιμορραγίας.
Τον ίδιο χρόνο η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας κατέληξε σε κοινή απόφαση για την ενίσχυση της ποιοτικής φροντίδας πριν τον τοκετό, κατά την διάρκειά του και στο πρώτο διάστημα μετά την γέννα. Η σχετική παγκόσμια καμπάνια μάς καλεί να εντείνουμε τις προσπάθειές μας να διασφαλίσουμε ισότιμη πρόσβαση στην φροντίδα σε κάθε έγκυο και κάθε επίτοκο, καλύτερη φροντίδα για την έγκυο και το νεογνό και γενικά καλύτερη και ποιοτικότερη φροντίδα σε όλες τις γυναίκες σε όλη την διάρκειά της ζωής τους, ειδικά στα αναπαραγωγικά χρόνια.
