Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας Ευάγγελος Φιλόπουλος μάς μιλά για την ανησυχητική αύξηση που καταγράφει παγκοσμίως και στην πατρίδα μας ο καρκίνος του παχέος εντέρου και απαντά και σε άλλα «δύσκολα» ερωτήματα όπως η υποβοηθούμενη αυτοκτονία των ασθενών τελικού σταδίου, και μας μιλά για το πρώτο του αστυνομικό διήγημα.
Στην Αλεξία Σβώλου
Αυξάνονται ανησυχητικά τα περιστατικά του παλαιότερα «σπάνιου» καρκίνου του παχέος εντέρου;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου όντως καταγράφει αύξηση σε αριθμό περιστατικών. Παράλληλα, έχει αρχίσει να απειλεί ανθρώπους νεότερους, ηλικίας 45 ετών και 40 ετών, ενώ ήτανε μία νόσος που εμφανιζόταν αργότερα στη ζωή. Γι’ αυτό άλλωστε και «κατέβηκαν» τα όρια ηλικίας για την εξέταση της κολονοσκόπησης στα 45 χρόνια κατά μία δεκαετία από τα 55 χρόνια. Ο συγκεκριμένος καρκίνος αποτελεί 3η αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα και του μαστού διεθνώς όπως και στην Ελλάδα.
Γνωρίζουμε πού οφείλεται αυτή η αύξηση;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου οφείλεται σε πληθώρα παραγόντων. Το αλκοόλ και η κατάχρηση οινοπνεύματος έχουν ενοχοποιηθεί ως καρκινογόνα πρώτης κατηγορίας και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Επίσης η αύξηση των περιστατικών αποδίδεται στη παχυσαρκία, τις τεράστιες μερίδες (ειδικά στις ΗΠΑ) το junk food, την αυξημένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γενικά την ανθυγιεινή διατροφή με ελλιπή πρόσληψη φυτικών ινών αλλά υπάρχουν κι άλλοι «ένοιχοι», όπως Τα μικροσωματίδια από τα πλαστικά που καταναλώνουμε από μπουκάλια και τρόφιμα, πρόκειται για μικροσωματίδια που περνούν στο υγρό και το φαγητό από τις πλαστικές συσκευασίες και είναι ορμονο-διαταρράκτες, από το μικροβίωμα του εντέρου, το οποίο επηρεάζεται από την διατροφή και από τα φάρμακα που παίρνουμε, όπως είναι τα αντιβιοτικά, από τα καπνιστά τρόφιμα, από την ατμοσφαιρική ρύπανση από τα τζάκια, τα μπάρμπεκιου και τις ψησταριές και φυσικά το κάπνισμα.
Όσοι νοσούν από υποκείμενα νοσήματα του γαστρεντερικού συστήματος όπως τα ΙΦΝΕ (ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου), έχουν αυξημένο κίνδυνο;
Τα άτομα με ελκώδη κολίτιδα ή νόσο Crohn έχουν αυξημένο κίνδυνο όπως και όσοι έχουν πολύποδες και ιστορικό με πολύποδες. Γι όλους αυτούς τους λόγους έχουμε χαμηλώσει τα ηλικιακά όρια έναρξης του προσυμπτωματικού ελέγχου με κολονοσκόπηση.
Το self test (αφανούς αιμορραγίας στα κόπρανα) μπορεί να βγει θετικό για πολλούς λόγους, δεν μπορεί να αποτελέσει αποκλειστικό κριτήριο, σωστά; Υπάρχει τώρα κι ένα μοριακό τεστ με υψηλότερη ακρίβεια και ευαισθησία;
Η αφανής αιμορραγία στα κόπρανα μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους όπως οι αιμορροϊδες και άλλοι και να έχουμε πολλά ψευδώς θετικά τεστ. Γι αυτό το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου γίνεται σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση και αξιολόγηση γαστρεντερολόγου, και είναι βέβαια θετικό το ότι έρχονται πιο εξειδικευμένα μοριακά τεστ. Η κολονοσκόπηση βέβαια είναι η εξέταση επιλογής, που δεν είναι βέβαια πολύ «δημοφιλής», κυρίως λόγω της προηγούμενης ημέρας, της προετοιμασίας. Είναι όμως η εξέταση που βλέπεις όλο το έντερο μπροστά σου!
Τι ισχύει για τα μπάρμπεκιου και τις ψησταριές;
Τα καπνισμένα, τα καμένα, τα τηγανισμένα σε βαριά οξειδωμένα λάδια και ο καπνός από τις ψησταριές, από τα μπάρμπεκιου, από τις ταβέρνες με τις ψησταριές από τα τζάκια ειδικά στον αστικό ιστό είναι καρκινογόνα όπως και το κάπνισμα.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία έχει προειδοποιήσει πολλές φορές για την ατμοσφαιρική ρύπανση και από τα τζάκια, τις ψησταριές, τα μικροσωματίδια αιθάλης που εισπνέουμε και που διεισδύουν βαθιά στον πνεύμονα και κάνουν ζημιά, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών καρκίνων.
Ας πάμε τώρα σε ένα δύσκολα προσεγγίσιμο θέμα. Την υποβοηθούμενη ευθανασία και αυτοκτονία για ασθενείς τελικού σταδίου, εκεί που η ελπίδα πια έχει χαθεί. Στην ευθανασία συμμετέχει ο γιατρός ενώ στην αυτοκτονία παρέχει το φάρμακο αλλά δεν έχει καμία σχέση με την χορήγησή του, πρέπει να γίνει από τον ίδιο τον ασθενή. Αυτά είναι πολύ λεπτά ζητήματα, επιτρέπονται σε Βέλγιο, Ολλανδία, τώρα δόθηκε πράσινο φως σε μια ιταλική περιφέρεια. Εδώ τι κάνουμε;
Εδώ εμείς είμαστε πολύ αυστηροί και αρνητικοί σε τέτοια ζητήματα και υπάρχει και νόμος που αν βοηθήσεις ασθενή να βάλει τέλος στην ζωή του, διώκεσαι ποινικά. Το δικαίωμα του να τελειώσεις την ζωή σου είναι πολύ λεπτό ζήτημα και ειδικά για τους ασθενείς τελικού σταδίου, υπάρχουν κίνδυνοι, να υποβοηθηθούν άνθρωποι με κίνητρα οικονομικά, δηλαδή να κληρονομήσουν οι συγγενείς, ή να απαλλαγούν από την φροντίδα ενός ηλικιωμένου που το αντιμετωπίζουν σαν βάρος. Θα πρέπει να υπάρχουν άπειρες δικλείδες ασφαλείας, στην κυριολεξία ανεξάρτητοι γιατροί που θα γνωμοδοτούν γιατί όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι είναι πολύ εύκολο το μέτρο να χρησιμοποιηθεί και να γίνει κατάχρηση για λάθος λόγους.
Πάμε τώρα στις κινητές μονάδες της ΕΑΕ. Πού βρισκόμαστε με αυτές, οι οποίες προσφέρουν σημαντικό έργο στην Περιφέρεια. Το έχουμε δει όλα αυτά τα χρόνια από τον κινητό μαστογράφο που οργώνει βουνά και διασχίζει πελάγη. Τι γίνεται με την κινητή μονάδα για το τεστ ΠΑΠ;
Η κινητή μονάδα για το τεστ ΠΑΠ είναι έτοιμη και περιμένουμε να δούμε σε ποιο πλαίσιο θα λειτουργήσει. Χρειαζόμαστε την βοήθεια του υπουργείου Υγείας και όχι άλλα κωλύματα. Θα θέλαμε το κράτος να είναι περισσότερο αρωγός σε αυτή τη διαδικασία. Είναι πολύ πιο εύκολο σε μικρούς οικισμούς που υπάρχει ακόμα και το ταμπού για κάποιες εξετάσεις να έρχεται η κινητή μονάδα στην πλατεία του χωριού από το να περιμένεις τις μεσήλικες και τις ηλικιωμένες γυναίκες να πάνε να εξεταστούν κάπου, ακόμα και μακριά από τον τόπο τους. Οι κινητές μονάδες χρειάζονται μια μεγαλύτερη ευελιξία, αν έρθει για παράδειγμα μια γυναίκα λίγο μικρότερης ή λίγο μεγαλύτερης ηλικίας από το καθορισμένο πλαίσιο, δεν μπορούμε να την διώξουμε, πρέπει να την δεχτούμε.
Ας κλείσουμε με κάτι διαφορετικό και πιο ανάλαφρο. Από την πρόληψη και την αντιμετώπιση του καρκίνου, περνάτε και σε έναν άλλο χώρο, δικό μου αγαπημένο, της αστυνομικής λογοτεχνίας. Μιλήστε μας λίγο για το πρώτο σας βιβλίο, «Αυτόπτες Μάρτυρες» για το οποίο εγώ παραθέτω από την παρουσίαση του την εξής παράγραφο: «Τριακοστό πέμπτο χιλιόμετρο της Λεωφόρου Σουνίου. Η άφιξη ενός πολυτελούς αυτοκινήτου διακόπτει την ερωτική έξαψη του παράνομου ζευγαριού. Μια γυναίκα βγαίνει από το όχημα και ένας άνδρας την ακολουθεί. Μια λάμψη και ο ξηρός κρότος του πυροβολισμού. Το κεφάλι της γυναίκας τινάζεται προς τα πίσω και πέφτει κάτω… σαν σακί.
Αυτόπτες μάρτυρες: Δύο»
Είναι ένα αστυνομικό βιβλίο, το πρώτο που γράφω. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι δεν έχει ψυχιατρικούς ασθενείς, σαν δολοφόνους!
Κράτησα για το τέλος μια δική μου σημείωση, της δημοσιογράφου: Δεν περίμενα τίποτα λιγότερο από έναν γιατρό που είναι προπάντων κατά οποιουδήποτε στιγματισμού. Και ξέρουμε όλοι εμείς που αγαπούμε τη νουάρ λογοτεχνία πως οι δράστες στην πλειονότητα τους είναι ψυχοπαθείς, ωθώντας έτσι την κοινωνία να αντιμετωπίζει μαζικά τα άτομα με ψυχικά νοσήματα σαν … «τρελούς δολοφόνους»….
