Στον απόηχο της Παγκόσμιας Ημέρας Γυναίκας εξακολουθούμε να στρέφουμε τα φώτα της δημοσιότητας σε γυναίκες που με το έργο τους έκαναν τον κόσμο μας καλύτερο. Ανάμεσα τους και η άγνωστη στο ευρύ κοινό νοσηλεύτρια Marty Goddard, που στην δεκαετία του 1970 στην Αμερική και σε έναν εξαιρετικά ανδροκρατούμενο κόσμο εμπνεύστηκε το κιτ βιασμού (rape kit) που χρησιμοποιείται σήμερα σε όλα τα νοσοκομεία για την συλλογή και την διατήρηση βιολογικού υλικού και αποδεικτικών στοιχείων από τα θύματα σεξουαλικής βίας.
της Αλεξίας Σβώλου
Την άγνωστη στο ευρύ κοινό ιστορία της γυναίκας που εμπνεύστηκε και δημιούργησε το πρώτο κιτ βιασμού φέρνει στο φως το βιβλίο «The secret history of the rape kit, a true crime story» της δημοσιογράφου Pagan Kennedy.
Το βιβλίο με υπότιτλο «μια αληθινή ιστορία εγκλήματος» μάς συστήνει την Marty Goddard, μια νοσηλεύτρια που στις αρχές της δεκαετίας του 1970 εργαζόταν σε νοσοκομείο στο Σικάγο των ΗΠΑ και σχεδίασε το πρώτο κιτ συλλογής βιολογικού υλικού και αποδεικτικών στοιχείων για τις γυναίκες, οι οποίες είχαν δεχτεί σεξουαλική επίθεση, ώστε να δρομολογηθεί η καταδίκη των δραστών. Η Marty Goddard έβλεπε καθημερινά λόγω της δουλειάς της τα θύματα σεξουαλικής βίας να μην λαμβάνουν την προσοχή που άρμοζε στην υπόθεσή τους και τους δράστες να μην παραπέμπονται στην δικαιοσύνη καθώς δεν λαμβάνονταν αποδεικτικά στοιχεία που θα μπορούσαν να σταθούν στο δικαστήριο και ότι υλικό συνέλεγε το προσωπικό των νοσοκομείων ή η αστυνομία δεν διατηρούνταν αναλλοίωτο, οπότε ήταν ουσιαστικά άχρηστο για τα δικαστήρια. Στα νοσοκομεία που κατέφευγαν οι κακοποιημένες γυναίκες δεν υπήρχε κάποιος τυποποιημένος τρόπος συλλογής και διατήρησης των αποδεικτικών στοιχείων και οι υποθέσεις –όταν κι αν έφταναν στο δικαστήριο-στηρίζονταν κυρίως στο κοινωνικό και το ψυχολογικό προφίλ του θύματος και του θύτη, με συνέπεια ελάχιστα θύματα να βρίσκουν δικαίωση. Τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι κακοποιημένες γυναίκες σε εκείνο τον εξαιρετικά ανδροκρατούμενο κόσμο ήταν πολλά: Οι γιατροί, οι νοσηλευτές και οι αστυνομικοί θεωρούσαν τις υποθέσεις «τελειωμένες» και χαμένες από χέρι οπότε δεν ασχολούνταν με την ανεύρεση και την συλλογή αποδεικτικών στοιχείων. Επίσης, ότι στοιχεία βρίσκονταν δεν διατηρούνταν όπως θα έπρεπε με αλλοιώνονται και να καταστρέφονται και να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν πειστήρια στη δίκη.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα ευρήματα πριν την δημιουργία του κιτ βιασμού λιγότερο από το 10% των υποθέσεων βιασμού που έφταναν στην δικαιοσύνη κατέληγε την καταδίκη του δράστη.
Η Marty Goddard έχοντας επαρκή νοσηλευτική εμπειρία οραματίστηκε ένα απλό κιτ με βαμβακοφόρους στυλεούς (μπατονέτες) και ειδικά σακουλάκια για την λήψη και την διατήρηση του βιολογικού υλικού, που σε συνδυασμό με την λήψη φωτογραφιών στα σημεία των τραυμάτων παρείχε επαρκές αποδεικτικό υλικό για την καταδίκη των δραστών.
Αφού σχεδίασε το κιτ βιασμού, η Marty Goddard απευθύνθηκε στην Αστυνομία του Σικάγο και συγκεκριμένα στο Εγκληματολογικό Εργαστήριο, πηγαίνοντας την ιδέα της στον Αρχιφύλακα Louis Vittulo, που ήταν επικεφαλής. Στο βιβλίο περιγράφεται πώς εκείνος την πέταξε έξω από το γραφείο του, αλλά αργότερα όταν το ξανασκέφτηκε την φώναξε να επιτρέψει πίσω και κατέληξε να παρουσιάσει το κιτ βιασμού στην αστυνομία ως δική του ιδέα. Μάλιστα τα πρώτα κιτ βιασμού που μοιράστηκαν στα νοσοκομεία του Σικάγο έφεραν την υπογραφή του και ονομάζονταν Vittulo rape kits.
Το 1978 η χρήση αυτών των κιτ είχε εξαπλωθεί σε όλα τα νοσοκομεία του Σικάγο και η Marty Goddard ήταν αρκούντως ρεαλίστρια για να συνειδητοποιήσει ότι το σημαντικό ήταν να καταγγέλλονται και να φυλακίζονται οι δράστες και όχι πώς θα ονομαζόταν το rape kit ή ποιος θα φιγουράριζε στις εφημερίδες ως ο εμπνευστής του. Έτσι λοιπόν έκανε πίσω και δέχτηκε να πάρει την δόξα ο Vittulo και οι συνεργάτες του, προκειμένου να βρουν δικαίωση τα θύματα.
Παρότι λοιπόν υπήρξαν άλλοι άνδρες που πήραν τα εύσημα γι αυτή τη πολύτιμη «εφεύρεση», η ύπαρξη και η χρήση του rape kit άλλαξε τελείως την εξέλιξη των υποθέσεων βιασμού και συνέβαλε στο να καταδικαστούν χιλιάδες δράστες, και να βρουν δικαιοσύνη τα θύματα βιασμού.
Ωστόσο η ζωή που «γράφει» τα πιο απροσδόκητα σενάρια επεφύλαξε μια τραγική τροπή στην ζωή της Marty Goddard. Στις αρχές του 2000, και ενώ βρισκόταν σε διακοπές στην Χαβάη έπεσε η ίδια θύμα βιασμού και το γεγονός αυτό την τραυμάτισε βαθιά. Άρχισε να πίνει, κατανάλωνε μεγάλη ποσότητα αλκοόλ για να ξεχάσει τα όσα έζησε και δεν συνήλθε ποτέ. Αργότερα διαγνώστηκε με άνοια και μανιοκατάθλιψη και πέθανε το 2015, χωρίς έως τότε να έχει λάβει την αναγνώριση που της άρμοζε για το έργο της το οποίο άλλαξε την ζωή εκατομμυρίων γυναικών θυμάτων βίας.
Σήμερα, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό της, το βιβλίο της Kennedy φέρνει στο φως την ζωή αυτής της ξεχωριστής γυναίκας που συνέβαλε καθοριστικά με το έργο της στο να βρεθούν πίσω από τα κάγκελα της φυλακής χιλιάδες βιαστές.
