Συνέντευξη στην Αλεξία Σβώλου του Κωνσταντίνου Κωμοδρόμου, CEO & ιδρυτή της VesselBot (πρωτοποριακή τεχνολογική εταιρία που υπολογίζει με ακρίβεια το αποτύπωμα άνθρακα των μέσων μεταφοράς)
Η υγεία μας επηρεάζεται από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Μεταξύ των πηγών ρύπανσης είναι και τα μέσα μεταφοράς στην εφοδιαστική αλυσίδα (πλοία, αεροπλάνα, τρένα, φορτηγά), των οποίων το αποτύπωμα άνθρακα μετρά με ακρίβεια η Vesselbot, βοηθώντας παράλληλα τους οργανισμούς να βελτιστοποιήσουν ολόκληρο το δίκτυο της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, να βελτιώσουν τη αποδοτικότητα στις λειτουργίες τους και να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, παρέχει υψηλής ακρίβειας, πρωτογενή και μοντελοποιημένα δεδομένα σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, με την πλατφόρμα της VesselBot να διευκολύνει τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς και τις νομοθεσίες ESG.
Πόσο συμμετέχουν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά τις μεταφορές (εν γένει) και στην ναυτιλία ειδικότερα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (σε σχέση με άλλες πηγές ρύπανσης);
Οι μεταφορές αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους συντελεστές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Statista, ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για περίπου το 16% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, παράγοντας περίπου 8,4 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (GtCO₂e) το 2023. Αυτό καθιστά τις μεταφορές τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών παγκοσμίως.
Όσον αφορά ειδικά τη ναυτιλία, η συμβολή της στο φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ιδιαίτερα σημαντική:
- Αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των συνολικών εκπομπών του τομέα μεταφορών.
- Συνεισφέρει περίπου το 2% των ετήσιων παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
- Οι εκπομπές από τη ναυτιλία έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 90% από το 1990.
- Μόνο την περίοδο 2012-2023, οι εκπομπές CO₂ από τη διεθνή ναυτιλία αυξήθηκαν κατά περίπου 15%, φτάνοντας τους 706 εκατομμύρια τόνους CO₂.
Όπως χαρακτηριστικά έχει αναφερθεί, εάν η παγκόσμια ναυτιλία ήταν χώρα, θα κατατασσόταν ως ο έβδομος μεγαλύτερος ρυπαντής διοξειδίου του άνθρακα στον κόσμο.
Η κλιματική αλλαγή καθιστά επιβεβλημένη την μέτρηση των εκπομπών ρύπων ώστε να γίνει προσπάθεια μείωσής τους. Πόσο σημαντικό είναι για την χώρα μας να ηγείται αυτών των προσπαθειών;
Η ηγετική θέση της Ελλάδας στις προσπάθειες μέτρησης και μείωσης των εκπομπών ρύπων είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς, ως μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές δυνάμεις παγκοσμίως, έχει τη μοναδική ευκαιρία να πρωτοστατήσει στην πράσινη μετάβαση. Η ποντοπόρος ναυτιλία αποτελεί το μέσο μεταφοράς του 75% του του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου.Ως εκ τούτου, η προσπάθεια μείωσης των ρύπων του ναυτιλιακού στόλου είναι ιδιαίτερα σημαντική. Αν λάβουμε δε υπόψη μας ότι σήμερα μόνο το 7,4% του παγκόσμιου στόλου χρησιμοποιεί εναλλακτικά καύσιμα, αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικά αποτελέσματα θα μπορούσε να έχει η υιοθέτηση χρήσης νέων τεχνολογιών και εναλλακτικών καυσίμων στην πλειοψηφία του στόλου. Ωστόσο, η τάση είναι ενθαρρυντική, καθώς το 52% των νέων παραγγελιών πλοίων αφορά σκάφη διπλού καυσίμου, σε σύγκριση με μόλις 16% πριν από έξι χρόνια.
Επιπλέον, σε αυτή την προσπάθεια για πράσινη μετάβαση, η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει μέσω της καινοτομίας και της τεχνολογίας που παράγεται από ελληνικές εταιρείες. Ενδεικτικά αναφέρω ως παράδειγμα τηεταιρεία μας, τη VesselBot, η οποία αναγνωρίσθηκε διεθνώς ως πρωτοπόρος στον τομέα της μέτρησης και διαχείρισης των εκπομπών ρύπωντων μεταφορών για το 2024 από την Drewry, μια από τις εγκυρότερες ναυτιλιακές συμβουλευτικές εταιρείες παγκοσμίως. Η επίτευξη της υψηλότερης βαθμολογίας (18,09 στα 20) μεταξύ 11 κορυφαίων παρόχων παγκοσμίως, επιβεβαιώνει το λόγο για τον οποίο εμπιστεύονται τις υπηρεσίες μας Fortune 1000 εταιρίες ανά τον κόσμο για τη μέτρηση των ρύπων τους.Η διάκριση αυτή αποδεικνύει ότι η ελληνική τεχνογνωσία και καινοτομία σε συνδυασμό με την εξειδικευμένη γνώση για τη ναυτιλία και τις μεταφορές,μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην παγκόσμια προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών ρύπων στον τομέα των μεταφορών.
Γίνονται κατά την άποψή σας βήματα για την πράσινη μετάβαση ή μήπως η φράση αυτή χρησιμοποιείται περισσότερο ως καραμέλα-γιατί στην πράξη είναι πολύ ακριβή και ασύμφορη αυτή η μετάβαση;
Η πράσινη μετάβαση δεν είναι απλώς μια “καραμέλα” αλλά μια επιτακτική ανάγκη που παράλληλα μπορεί να είναι και οικονομικά συμφέρουσα. Σύμφωνα με το World Economic Forum, μέχρι το 2050 προβλέπεται ότι μόνο το 2,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ θα δαπανάται για ενέργεια, μειωμένο σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα κατά 3,4%, καθώς ο κόσμος θα υιοθετεί πιο πράσινες πηγές ενέργειας.
Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά την πράσινη μετάβαση, αλλά αν μπορούμε να αντέξουμε το κόστος της αδράνειας. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (EEA), το σωρευτικό κόστος της μη ανάληψης δράσης για τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης θα μπορούσε να είναι έως και εκατό φορές υψηλότερο από το κόστος των μέτρων μετριασμού.
Στον τομέα των μεταφορών, η τεχνολογία πλέον προσφέρει λύσεις που καθιστούν την πράσινη μετάβαση όχι μόνο εφικτή αλλά και οικονομικά επωφελή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η “Supply Chain Sustainability”πλατφόρμα της VesselBot, η οποία έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως η κορυφαία λύση στον τομέα της. Η πλατφόρμα επιτρέπει στις επιχειρήσεις να:
- Βελτιστοποιήσουν τις επιλογές των μέσων μεταφοράς μειώνοντας ταυτόχρονα τις εκπομπές ρύπων και το λειτουργικό κόστος.
- Εντοπίσουν ευκαιρίες εξοικονόμησης μέσω της καλύτερης επιλογής μεταφορέων και διαδρομών.
- Μειώσουν το κόστος συμμόρφωσης με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και τις νομοθεσίες.
- Ελαχιστοποιήσουν τις δαπάνες για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (CarbonCredits).
- Βελτιστοποιήσουν τη λειτουργία των αρμόδιων τμημάτων, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο για τη συλλογή των δεδομένων από πολλούς διαφορετικούς παρόχους.
Για παράδειγμα, μέσω της ανάλυσης της VesselBot, ένας από τους μεγαλύτερουςπελάτες μας διαπίστωσε ότι το 62% του φορτίου του μεταφερόταν από μεταφορέα με 58% υψηλότερες εκπομπές CO2 απόεναλλακτικό μεταφορέα. Με την ανακατανομή του φορτίου σε μεταφορείς χαμηλότερων εκπομπών, η εταιρεία πέτυχε μείωση 30% τόσο στο κόστος δικαιωμάτων εκπομπών (CarbonCredits) όσο και στις συνολικές εκπομπές μεταφοράς.
Επομένως, η πράσινη μετάβαση δεν είναι απλώς ένα περιβαλλοντικό απαιτούμενο, αλλά μια επιχειρηματική ευκαιρία που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους και βελτίωση της λειτουργικής αποδοτικότητας. Με τα κατάλληλα εργαλεία και την τεχνολογική υποστήριξη, οι επιχειρήσεις μπορούν να μετατρέψουν την πρόκληση της απανθρακοποίησης σε ευκαιρία για βιώσιμη ανάπτυξη και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η τεχνητή νοημοσύνη σε ποιο βαθμό μπορεί να επηρεάσει αυτές τις καταγραφές, να τις καταστήσει πιο εύκολες, πιο ακριβές και να έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν συνεπειες με μεγαλύτερη ακρίβεια λόγω της αξιοποίησης μεγάλων δεδομένων;
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα ισχυρό τεχνολογικό εργαλείο που φέρνει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο μια μηχανή, αποκτά τη δυνατότητα να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες ενός ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα.
Για να γίνω πιο κατανοητός, θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα τον τρόπο που χρησιμοποιούμε εμείς για την πλατφόρμα της VesselBot την τεχνητή νοημοσύνη με σκοπό την καταγραφή, ανάλυση και πρόβλεψη των εκπομπών ρύπων στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Πρώτον, στη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων: Η τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπει την αυτοματοποιημένη συλλογή και επεξεργασία τεράστιου όγκου δεδομένων από διαφορετικές πηγές –π.χ. συλλογή πληροφοριών για τα λιμάνια (όπως απεργίες), τα καράβια (όπως πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά τους) που δεν υπάρχουν σε βάση δεδομένων αλλά σε κείμεναή άρθρα. Αυτό που παλαιότερα απαιτούσε εβδομάδες χειρωνακτικής εργασίας, τώρα γίνεται σε ελάχιστο χρόνο.Επίσης, συμβάλει καθοριστικά στο «καθάρισμα» και την εναρμόνιση των δεδομένων που εισάγονται μέσα σε κάποιο σύστημα, π.χ. στις διαδρομές/προορισμούς του καραβιού, ώστε τα στοιχεία να μπορούν να είναι συγκρίσιμα και αξιοποιήσιμα για ακριβείς υπολογισμούς.
Δεύτερον, στην ακρίβεια των υπολογισμών: Με τη χρήση προηγμένων αλγορίθμων και ψηφιακών διδύμων (digital twins), η τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπει τον ακριβή υπολογισμό των εκπομπών για κάθε συγκεκριμένο ταξίδι, λαμβάνοντας υπόψη πολλαπλές παραμέτρους όπως μεταξύ άλλων τον τύπο του πλοίου, την ηλικία του, τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια της διαδρομής, το φορτίο και τη διαδρομή. To εκάστοτε μοντέλο βελτιώνει την ακρίβειά του όσο νέα και περισσότερα δεδομένα γίνονται διαθέσιμα.
Τρίτον, στην πρόβλεψη και αναζήτηση δυνατοτήτων βελτιστοποίησης της εφοδιαστικής αλυσίδας ενός πελάτη. Αξιοποιώντας την ανάλυση δεδομένων, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει ακριβείς προβλέψειςκαι συγκρίσεις και να προτείνει βελτιστοποιημένες διαδρομές και επιλογές μεταφοράς σε πραγματικό χρόνο. Για παράδειγμα, το σύστημαμας μπορεί να προτείνει εναλλακτικές διαδρομές που μειώνουν ταυτόχρονα τις εκπομπές ρύπων και το κόστος μεταφοράς, ή να εντοπίσει ευκαιρίες για συνδυασμένες μεταφορές που βελτιστοποιούν τη χρήση των διαθέσιμων πόρων.Ο μηχανισμός αυτός εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα δεδομένα και βελτιώνει την προβλεπτική του ικανότητα όσο αυξάνεται ο όγκος της πληροφορίας.
H τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στη λήψη καλύτερων αποφάσεων παρέχοντας εύκολα κατανοητές αναλύσεις και προτάσεις. Στη δική μας περίπτωση, μετατρέπει τα πολύπλοκα δεδομένα σε χρήσιμες πληροφορίες που βοηθούν τις επιχειρήσεις να κατανοήσουν καλύτερα το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις για τη μείωσή του.Με αυτόν τον τρόπο, η τεχνητή νοημοσύνη δεν κάνει απλώς την καταγραφή των εκπομπών πιο εύκολη και ακριβή, αλλά μετατρέπει αυτή τη διαδικασία σε ένα στρατηγικό εργαλείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων.