Το 2022 ο αριθμός των παιδιών που έχασαν τη ζωή τους άγγιξε ένα ιστορικό χαμηλό για τα χρονικά της ανθρωπότητας αλλά παρόλα αυτά, εξακολουθούν να πεθαίνουν ετησίως 4,9 εκατ. παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες καταγραφές της Ομάδας Εκτίμησης της Παιδικής Θνησιμότητας των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Inter-agency Group for Child Mortality Estimation-UN IGME).
Όπως επισημαίνει η εκτελεστική διευθύντρια της Unicef, Κάθριν Ράσελ, πίσω από αυτά τα φθίνοντα νούμερα στην παιδική θνησιμότητα υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες από τοκετούς με ιατρική φροντίδα, παιδιατρικούς εμβολιασμούς, αποστολές κινητών μονάδων σε περιοχές όπου τα παιδιά κινδυνεύουν από λοιμώδεις παράγοντες ή επισιτιστική ανασφάλεια. Η περιγεννητική θνησιμότητα και η παιδική θνησιμότητα μέχρι την ηλικία των 5 ετών μειώθηκε κατά 51% από το 2000 μέχρι σήμερα. Αρκετές χώρες που ανήκουν στα κράτη χαμηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος, όπως η Καμπότζη και η Ρουάντα κατάφεραν να μειώσουν την παιδική θνησιμότητα στις ηλικίες έως 5 ετών κατά 75% στο ίδιο διάστημα.
Ωστόσο, παρά την αδιαμφισβήτητη πρόοδο, ο δρόμος που πρέπει να διανύσουμε για να σώσουμε εκατομμύρια παιδικές ζωές παραμένει μακρύς. Από τα 4,9 εκατ. παιδιά κάτω των 5 ετών που χάνονται ετησίως τα μισά είναι νεογέννητα, ενώ επιπλέον 2,1 εκατ. παιδιά, έφηβοι και νεαροί ενήλικες ηλικίας 5-24 ετών χάνουν ετησίως πρόωρα τη ζωή τους με την πλειονότητα των θανάτων να καταγράφεται στην υποσαχάρια Αφρική. Οι περισσότεροι θάνατοι οφείλονται σε προλήψιμους κινδύνους όπως είναι ο πρόωρος τοκετός, οι επιπλοκές στον τοκετό, οι πνευμονίες, η ελονοσία και οι διάρροιες και διαρροϊκές νόσοι που προκαλούνται από τον ροταϊό ή από άλλα πιο επικίνδυνα παθογόνα, όπως είναι το βακτήριο Vibrio cholerae που προκαλεί την χολέρα το και ο διαβόητος Έμπολα. Όπως επισημαίνει ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, το πού γεννιέται ένα παιδί δεν θα έπρεπε να κρίνει αν θα ζήσει μια μακριά ζωή ή θα πεθάνει πρόωρα. Είναι συνεπώς κρίσιμο να βελτιώσουμε την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες περίθαλψης για κάθε γυναίκα και κάθε παιδί, ειδικά κατά την διάρκεια έκτακτων καταστάσεων όπως είναι οι επιδημικές εξάρσεις, οι θεομηνίες οι πλημμύρες και οι ξηρασίες, οι σεισμοί και οι εμπόλεμες συρράξεις, αλλά και σε γεωγραφικά απομακρυσμένες τοποθεσίες εκεί όπου δεν είναι εύκολη υπόθεση να «πας στον γιατρό». Σύμφωνα με τον ΠΟΥ η βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας προκειμένου να μειωθεί η παιδική θνησιμότητα απαιτεί επένδυση στην εκπαίδευση, επαγγελματική αποκατάσταση, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας για τους επαγγελματίες υγείας, ειδικά εκείνους που εργάζονται στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στις κοινοτικές δομές υγείας όπως είναι τα κέντρα υγείας αστικού τύπου και περιφέρειας.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ανισότητες που επηρεάζουν την παιδική θνησιμότητα καλά κρατούν ενώ σε αυτές προστίθενται νέοι παράγοντες όπως η κλιματική αλλαγή και οι κλυδωνισμοί που προκάλεσε η Covid πανδημία που δυστυχώς οδηγούν στο να χαθεί μεγάλο μέρος της προόδου η οποία συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ τα παιδιά που γεννιούνται σε φτωχές οικογένειες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν προτού φτάσουν την ηλικία των 5 ετών, ενώ τα παιδιά που ζουν σε ευάλωτα περιβάλλοντα ή σε εμπόλεμες ζώνες έχουν 3πλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν σε σύγκριση με τον παιδικό πληθυσμό που ζει σε οργανωμένα κράτη και σε συνθήκες ειρήνης. Όπως επισημαίνει ο Λι Τζούνχουα, Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών για την Οικονομία και τις Κοινωνικές Υποθέσεις η βελτίωση στην πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας ειδικά κατά τον τοκετό και στον πρώτο χρόνο της ζωής του βρέφους αποτελεί τον ενδεδειγμένο τρόπο για να μειωθεί δραστικά η παιδική θνησιμότητα. Με τα σημερινά δεδομένα, 59 χώρες δεν θα καταφέρουν να πετύχουν τον στόχο SDG (για τη μείωση της θνητότητας στις ηλικίες κάτω των 5 ετών) ενώ 64 countries δεν θα πετύχουν τον στόχο της περιγεννητικής θνησιμότητας, με συνέπεια 35 εκατ. παιδιά να χάσουν την ζωή τους μέχρι το 2030, με τις μεγαλύτερες απώλειες να αναμένεται να καταγραφούν στην Ασία και την υποσαχάρια Αφρική.
