της Δημοσιογράφου Αλεξίας Σβώλου
Η επιστημονική πρόοδος και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μέσα από πολλές καμπάνιες και δράσεις για την σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, αποδίδουν καρπούς στην μάχη με τον καρκίνο του μαστού. Η πιο συχνή μορφή καρκίνου στις γυναίκες που καταγράφει περισσότερα από 7.800 νέα περιστατικά στην χώρα μας ετησίως παρουσιάζει σταθερή αύξηση στα περιστατικά, αλλά εντυπωσιακή μείωση στην θνητότητα, καθώς η έγκαιρη διάγνωση, με τις νέες τεχνολογίες και οι δοκιμασμένες αλλά και οι νέες θεραπείες σώζουν (ακόμα περισσότερες) ζωές.
Άλλωστε προχθές Κυριακή, πρώτη ημέρα του μήνα Οκτώβρη, που παγκοσμίως είναι αφιερωμένη στην πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού, περισσότεροι από 44.000 άνθρωποι έτρεξαν στον 15ο αγώνα Greece Race For The Cure που διοργανώνει εδώ και 15 χρόνια ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα ζωής» για να στείλουν παντού, πιο δυνατά, το μήνυμα της σημασίας της έγκαιρης διάγνωσης, όπως επισημαίνει η Παρασκευή Μιχαλοπούλου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου «Άλμα ζωής» και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου.
Ήταν ένας αριθμός συμμετοχών – ρεκόρ, ισοδύναμος με τις συμμετοχές στον κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας και δικαίως ο αγώνας Greece Race for the Cure που γίνεται στην Ελλάδα θεωρείται παγκοσμίως ο πιο επιτυχημένος, με τη μαζικότερη συμμετοχή. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει την εξαιρετική δουλειά, που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στον τομέα της ενημέρωσης για το συγκεκριμένο ογκολογικό νόσημα. Πιθανώς, αυτό το success story να οφείλεται εν μέρει και στην ευαισθησία της ελληνικής κοινωνίας στα θέματα υγείας που αφορούν την γυναίκα, το επίκεντρο της οικογένειας με πολλαπλό ρόλο στην κοινότητα ως εργαζόμενη, σύζυγος και μητέρα.
Επίσης στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου έχει συμβάλλει το πρόγραμμα προασυμπτωματικού ελέγχου με την ονομασία «Φώφη Γεννηματά», που βοήθησε να ανακαλυφθούν όγκοι σε πρώιμο στάδιο σε χιλιάδες ανυποψίαστες γυναίκες.
Όταν μιλάμε για προασυμπτωματικό έλεγχο εννοούμε πρόληψη εύκολα, γρήγορα, δωρεάν και ισότιμα για όλους, με την Πολιτεία να πηγαίνει στον πολίτη ειδοποιώντας τον με ένα SMS στο κινητό του τηλέφωνο και να μην περιμένει από τον πολίτη να πάει ατομικά να κάνει ένα τσεκάπ υγείας. Στο πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» 1,3 δισεκατομμύρια Ελληνίδες ηλικίας 50-69 ετών έχουν την δυνατότητα να υποβληθούν δωρεάν σε ψηφιακή μαστογραφία και αν χρειαστεί περαιτέρω υπερηχογραφικό έλεγχο και ήδη περισσότερες από 180.000 γυναίκες έχουν υποβληθεί στην εξέταση, ενώ έχουν εντοπιστεί λίγο λιγότεροι από 10.000 πρώιμοι όγκοι. Συμβεβλημένοι με το πρόγραμμα είναι οι όμιλοι Διαγνωστικών εξετάσεων και τα ιδιωτικά θεραπευτήρια, που καθόλη τη χρονιά πραγματοποιούν δικές τους δράσεις και εκστρατείες ενημέρωσης για διάφορες μορφές καρκίνου.
Παράλληλα, οι νέες τεχνολογίες έχουν επιτρέψει την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού μέσα από την ψηφιακή μαστογραφία που συστήνεται για όλες τις γυναίκες να γίνεται ετησίως από τα 40 έτη ζωής και μετά (ή πολύ νωρίτερα όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό) αλλά και με νεότερες μεθόδους όπως η ψηφιακή μαστογραφία με σκιαγραφικό, η τομοσύνθεση και η μαγνητική τομογραφία express, μέθοδοι στις οποίες υποβάλλονται γυναίκες με πυκνό ιστό στο μαστό – για τις οποίες η ψηφιακή μαστογραφία δεν δίνει ξεκάθαρα αποτελέσματα.
Η τεχνολογική πρόοδος έχει συμβάλλει καθοριστικά στην έγκαιρη διάγνωση, όταν ο όγκος έχει διάμετρο πολύ μικρότερη του 1 cm, όπου τότε μπορούμε να τον ψηλαφήσουμε. Εξίσου μεγάλη είναι η συμβολή των νέων θεραπειών στο εντυπωσιακό success story που έχει καταγραφεί στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, ίσως το πιο εντυπωσιακό που έχει να επιδείξει η ιατρική για ένα ογκολογικό νόσημα, όπως αναφέρει από το εμβληματικό ογκολογικό νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», ο Αλέξανδρος Αρδαβάνης, ογκολόγος-παθολόγος, Διευθυντής-Επιστημονικά Υπεύθυνος του Α΄ Παθολογικού-Ογκολογικού τμήματος του «Άγιου Σάββα».
Το success story στον καρκίνο του μαστού ξεκίνησε από το 1990 και η μεγαλύτερη πρόοδος συντελέστηκε στον ορμονο εξαρτώμενο καρκίνο και ειδικά στον τύπο όπου καρκινικά κύτταρα εκφράζουν στην επιφάνειά τους, τους υποδοχείς Her2. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας Ευάγγελος Φιλόπουλος, Διευθυντής της Κλινικής Μαστού στην Ευρωκλινική Αθηνών, κάτω από τον όρο «καρκίνος» περιλαμβάνονται περισσότερα από 200 νοσήματα και κάθε τύπος καρκίνου απαιτεί στοχευμένη αντιμετώπιση. Η μάχη με τον καρκίνο του μαστού προχωρά βήμα-βήμα, με κάθε νίκη να ισοδυναμεί με ένα ακόμα βήμα για να κερδίσουμε τον πόλεμο. Σε αυτή την πορεία ο κινητός μαστογράφος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας οργώνει την Ελλάδα φτάνοντας σε μακρινά νησιά και ορεινά χωριά της ηπειρωτικής χώρας, ώστε να μπορέσουν να εξεταστούν με ψηφιακή μαστογραφία ακόμα περισσότερες γυναίκες.
Μέσα από την έγκαιρη διάγνωση οι γυναίκες με πρώιμο καρκίνο του μαστού μπορούν να θεραπευτούν και να ιαθούν.
Ωστόσο σε ποσοστό 30% κάποιες ασθενείς θα εμφανίσουν μεταστατικό καρκίνο μαστού μετά από χρόνια, ο οποίος εξακολουθεί να αποτελεί ανίατο νόσημα. Ακόμα όμως και σε αυτό τον δύσκολο τομέα, έχει συντελεστεί πρόοδος, με παράταση της επιβίωσης στην 8ετία ή τη δεκαετία, που για τον καρκίνο θεωρείται από τους ειδικούς «λειτουργική ίαση». Τα τελευταία 3-4 χρόνια καταγράφηκε πρόοδος ακόμα και σε εκείνη τη μορφή καρκίνου μαστού που θεωρούνταν η χειρότερη, ο τριπλά αρνητικός καρκίνος μαστού, με την ανάπτυξη νέων ανοσοθεραπειών (μονοκλωνικά αντισώματα) που βελτιώνουν την έως πρότινος φτωχή επιβίωση.
Οι νέες θεραπείες είναι εξατομικευμένες και για την χορήγηση τους απαιτούν την πραγματοποίηση ειδικών μοριακών εξετάσεων, που λέγονται βιοδείκτες.
Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου Γιώργος Καπετανάκης, είναι πολύ σημαντικό ζήτημα για την κοινωνία να αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ οι μοριακές εξετάσεις για τους βιοδείκτες, κάτι που δεν ισχύει στην πατρίδα μας πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Επειδή το κόστος είναι σημαντικό και οι οικογένειες με ογκολογικό ασθενή ήδη επωμίζονται αρκετά έξοδα που τις γονατίζουν, οι Σύλλογοι Ασθενών σε συνεργασία με τις επιστημονικές εταιρείες και με την αρωγή των εταιρειών του ιδιωτικού τομέα που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου και της υγείας καλύπτουν αυτή τη δαπάνη.
Άλλος ένας τομέας στον οποίο η Ελλάδα υστερεί είναι οι δομές φιλοξενίας ογκολογικών ασθενών τελικού σταδίου.
Στο εξωτερικό υπάρχουν τα λεγόμενα hospices ενώ εδώ ο ασθενής όταν φύγει από το νοσοκομείο, όταν η Ιατρική δεν έχει κάτι άλλο να του προσφέρει και υπάρχει η δυνατότητα μόνο της παρηγορητικής/ανακουφιστικής αγωγής, στην πατρίδα μας δεν υπάρχουν τέτοιες δημόσιες Δομές. Έχουμε πραγματικά πολύ έδαφος να καλύψουμε για να φτάσουμε την Ευρώπη και τις ΗΠΑ στον τομέα αυτό. Και δεν είναι μόνο οι δομές τελικού σταδίου που αποτελούν «πονεμένη ιστορία» στην Ελλάδα. Υπάρχει και το ζήτημα του φροντιστή του ογκολογικού ασθενή, του επαγγελματία φροντιστή που με κρατικό επίδομα θα εργάζεται στηρίζοντας τον άνθρωπο που παλεύει με τον καρκίνο. Οι ασθενείς στην διαδρομή τους στο Σύστημα Υγείας έχουν ανάγκη από έναν φροντιστή και είθισται στην Ελλάδα τον ρόλο αυτό να τον επωμίζεται αμισθί ένας συγγενής, ο οποίος αφήσει τη δουλειά του και την προσωπική του ζωή για να στηρίξει τον άνθρωπο του στις μικρές καθημερινές μάχες που πρέπει να δώσει. Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου δίνει μεγάλο αγώνα τα τελευταία χρόνια για να θεσπιστεί το επίδομα του φροντιστή, που είναι ο αφανής ήρωας δίπλα σε κάθε άνθρωπο με καρκίνο.
