Η βελτίωση στην ταχύτητα διάγνωσης και την ποιότητα θεραπείας χιλιάδων ασθενών, ανάμεσά τους και πολλών ογκολογικών ασθενών περνά μέσα από την εφαρμογή των διαγνωστικών και απεικονιστικών πρωτοκόλλων της Ακτινολογίας η οποία προχωρά με ρυθμούς…. χελώνας. Κι αυτό γιατί από τα 136 διαγνωστικά και ογκολογικά απεικονιστικά πρωτόκολλα που κατήρτισε η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία, ενσωματώνοντας τις νέες τεχνολογίες και τις συστάσεις των διεθνών επιστημονικών εταιριών, μόλις δύο είναι λειτουργικά στο σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ.
της Αλεξίας Σβώλου
Αυτή η υστέρηση έχει πολλές επιπτώσεις που λαμβάνουν την μορφή ντόμινο, επηρεάζοντας τόσο την ποιότητα της διάγνωσης και της θεραπείας των ασθενών όσο και τις δαπάνες υγείας του κράτους, με συνέπεια να διογκώνεται το clawback και να δοκιμάζεται η βιωσιμότητα των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων. Αντίθετα, η καθολική εφαρμογή των Πρωτοκόλλων έχει πολλαπλά οφέλη για όλους, όπως επισημαίνουν ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας Αθανάσιος Χαλαζωνίτης και η Ρουμπίνη Γεωργακοπούλου, Μέλος της Επιτροπής διαπραγμάτευσης Clawback του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και μέλος της Επιτροπής Επαγγελματικών Θεμάτων της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρίας. Τα πρωτόκολλα επικαιροποιούνται από το 2018 ενσωματώνοντας τις νέες εξελίξεις και ήδη έχουν επικαιροποιηθεί από την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία περίπου τα 80 από τα 136, ενώ αναμένεται η ολοκλήρωση της επικαιροποίησής τους μέσα στον Νοέμβριο. Η εφαρμογή τους εισήχθη για πρώτη φορά το 2012 αλλά δυστυχώς 12 χρόνια μετά δεν έχουν αξιοποιηθεί από την Πολιτεία με αυτή την υστέρηση να γίνεται αιτία πολλαπλών επιβαρύνσεων στην υγεία και την οικονομία, αλλά και διόγκωσης του φόρου εργασίας των διαγνωστικών κέντρων για τη διενέργεια μη απαραίτητων εξετάσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι με την χρήση των πρωτοκόλλων στην ακτινολογία θα μπορούσε να επιτευχθεί σημαντική μείωση της τάξεως τουλάχιστον του 20% και στο clawback που αποτελεί ασφυκτική θηλιά για τα διαγνωστικά κέντρα. Τέτοιου είδους στρεβλώσεις διαιωνίζουν το ρητό που λέει πως «είμαστε σαν χώρα ακριβή στα πίτουρα και φθηνή στο αλεύρι», με τον υφιστάμενο κατακερματισμό που ισχύει στο σύστημα υγείας να μην είναι προς όφελος κανενός, ούτε του πολίτη, ούτε του γιατρού, ούτε της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών και φυσικά ούτε του κράτους και των δαπανών του. Εδώ τονίζεται ότι για την ογκολογική απεικόνιση χρειάζονται 4 εξετάσεις εκ των οποίων ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει τις 2,5. Το υπολειπόμενο ποσό το επιβαρύνονται τα διαγνωστικά κέντρα που καλούνται παράλληλα να πληρώσουν διογκωμένα clawback.
Παραδείγματα από την χρήση των διαγνωστικών πρωτοκόλλων
Για να αντιληφθούμε στην πράξη πώς χρησιμεύουν τα πρωτόκολλα στην ακτινολογία, ο Αθανάσιος Χαλαζωνίτης εξηγεί πως οι γυναίκες ηλικίας 70 ετών και άνω δεν χρειάζεται να κάνουν ψηφιακή μαστογραφία ετησίως αν έχουν λιπώδη μαστό. Μπορούν να κάνουν την εξέταση ανά διετία, περιορίζοντας και την διενέργεια περιττών εξετάσεων που αποτελεί μεγάλο «αγκάθι» για το σύστημα υγείας αλλά και την ακτινοβολία που λαμβάνουν. Αντίθετα οι γυναίκες ηλικίας 70 ετών και άνω με πυκνό μαστό πρέπει να συνεχίσουν την ετήσια μαστογραφία. Ένα άλλο λάθος που διορθώνεται με τα πρωτόκολλα είναι πως όσες γυναίκες κάνουν συμπληρωματικά υπέρηχο για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, πρέπει να κάνουν τον υπέρηχο μετά την μαστογραφία. Αν ο υπέρηχος γίνει πριν-πρέπει να επαναληφθεί γιατί αλλιώς είναι άχρηστος.
Στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα όπου ο Αθανάσιος Χαλαζωνίτης είναι Συντονιστής Διευθυντής του Ακτινολογικού Εργαστηρίου και Διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας, διενεργούνται μαστογραφίες με σκιαγραφικό, ώστε να αποφεύγεται η επεμβατική βιοψία. Έτσι αποφεύγεται η διενέργεια μιας περιττής επεμβατικής εξέτασης, αφού η χρήση του σκιαγραφικού δίνει τις σωστές απαντήσεις και αποφεύγεται η ταλαιπωρία της ασθενούς και το κόστος για το κράτος.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι πως ένας ασθενής με πρησμένα πόδια δεν χρειάζεται να κάνει 4 triplex (και καρωτίδων και αορτής) που συνολικά επιβαρύνουν το Σύστημα με 280 ευρώ, όταν η διερεύνηση μπορεί να γίνει με triplex φλεβών κάτω άκρων.
Τώρα επειδή δεν έχουν όλα τα νοσοκομεία ή περιφερειακά κέντρα υγείας τον ίδιο εξοπλισμό, με τα ίδια state of the art μηχανήματα (τελευταίας τεχνολογίας), υπάρχει μια διαβάθμιση 5 κατηγοριών στα διαγνωστικά πρωτόκολλα. Αυτό διασφαλίζει πως αν δεν υπάρχει το τελευταίας τεχνολογίας μηχάνημα, μπορεί να γίνει η εξέταση με το μηχάνημα αμέσως πιο κάτω κατηγορίας. Η τελευταία κατηγορία (προς τα κάτω) είναι αυτή στην οποία αντιστοιχεί η «ταμπέλα»: «δεν ενδείκνυται», γιατί δεν είναι η κατάλληλη, από κάθε σκοπιά. Στη οξύμωρη πραγματικότητα της Ελλάδας, αυτή η «μη ενδεικνυόμενη» είναι η πιο συχνά διενεργούμενη, όπως υπογραμμίζει ο Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, αποκαλύπτοντας αυτή τη στρέβλωση που επιμένει να χαρακτηρίζει το σύστημα υγείας της πατρίδας μας εν έτη 2024. Τα πρωτόκολλα είναι πολύ σημαντικά για τον γιατρό ακτινολόγο (ακτινοδιαγνώστη) που επιλέγει τις εξετάσεις και τους κλινικούς γιατρούς που παρακολουθούν την πορεία των ασθενών. Επίσης εξαιρετικά σημαντικά είναι τα Πληροφοριακά Συστήματα Διαγνωστικών και Απεικονιστικών Εργαστηρίων (LIS και RIS/PACKS) στα νοσοκομεία. Το νοσοκομείο Αλεξάνδρα απέκτησε το πρώτο σύστημα PACKS πριν από 12 χρόνια και πλέον λειτουργεί χωρίς φιλμ. Είναι απολύτως filmless, όλες οι διαγνωστικές πράξεις και οι απεικονίσεις είναι ψηφιακές.
Ασυμφωνία – φορμάτ αρχείων….
Ένα εμπόδιο στην προσάρτηση των διαγνωστικών και απεικονιστικών πρωτοκόλλων στην ΗΛΙΚΑ που πρέπει να ξεπεραστεί είναι απολύτως τεχνικής φύσεως: Τα πρωτόκολλα είναι σε μορφή PDF και στην ΗΔΙΚΑ δεν «κουμπώνουν» PDF αρχεία. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει το ΙΤ τμήμα πληροφορικής να μετατρέψει τα PDF σε συμβατό αρχείο. Τέτοιου είδους ασυμβατότητες υπάρχουν πολλές στο σύστημα υγείας και όχι μόνο. Θυμίζουμε με θλίψη ότι σε φονικές πυρκαγιές του πρόσφατου παρελθόντος, υπήρχαν μάνικες που δεν μπορούσαν να κουμπώσουν σε πυροσβεστήρες γιατί δεν είχαν την ίδια διατομή οι σωλήνες, καθώς είχαν παραγγελθεί σωλήνες με δύο διαφορετικές διατομές. Αυτά τα φαινόμενα μας γυρίζουν πίσω στην εποχή του Μαυρογιαλούρου, την ώρα που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και το A.I. εισβάλει ορμητικά στην Υγεία. Κι άλλο οξύμωρο θα μου πείτε….
Στο σημείο αυτό διευκρινίζουμε ότι όλες αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις θα έπρεπε να είναι συνδεδεμένες με τον περίφημο και πολυαναμενόμενο ψηφιακό φάκελο του ασθενούς όταν αυτό το έργο της ψηφιοποίησης του συστήματος υγείας ολοκληρωθεί. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα! Όταν λειτουργήσουν οι ψηφιακοί φάκελοι των ασθενών –ο υπουργός υγείας Άδωνις Γεωργιάδης δεσμεύτηκε ότι αυτή η μέρα απέχει πια μόλις ένα χρόνο!-σε αυτόν θα περιλαμβάνονται οι συνταγογραφούμενες εξετάσεις τις οποίες αποζημιώνει ο ΕΟΠΠΥ. Ο ψηφιακός φάκελος του ασθενή δηλαδή δεν θα «βλέπει» οποιαδήποτε εξέταση αποφασίζει να κάνει από μόνος του ο πολίτης. Παράδειγμα: Αν μια γυναίκα κάνει ιδιωτικά το πλήρες τσεκάπ υγείας ετησίως, και στο πλαίσιο αυτού του ελέγχου κάνει ψηφιακή μαστογραφία και τεστ ΠΑΠ, θα συνεχίσουν να έρχονται στο κινητό της τηλέφωνο τα προειδοποιητικά SMS -άϋλα παραπεμπτικά, για την ψηφιακή μαστογραφία στο πλαίσιο του προγράμματος «Φώφη Γεννηματά», και για την διενέργεια του τεστ ΠΑΠ, που πρόσφατα ξεκίνησε το Υπουργείο Υγείας. Αυτό ισχύει και για μένα προσωπικά, με τα μηνύματα SMS να έρχονται στο κινητό μου τηλέφωνο ενώ έχω κάνει ετήσιο τσεκ-απ. Τα ψηφιακά συστήματα που έχουμε χρειάζονται διαλειτουργικότητα, ώστε να βλέπουν και να συνδυάζουν όλες τις παραμέτρους, ώστε να βλέπουμε όλη την εικόνα και όχι αποσπασματικά μέρος αυτής.
