Η παιδική παχυσαρκία είναι μια σύγχρονη επιδημία που δεν αφορά την εμφάνιση αλλά την υγεία των λιλιπούτειων και των εφήβων.
της Αλεξίας Σβώλου
Πρόκειται για ένα σύνθετο πρόβλημα που έχει τις ρίζες του σε παρωχημένες αντιλήψεις, καθώς και σε νέα προβλήματα της ψηφιακής εποχής, το οποίο υπονομεύει την υγεία και την ευεξία της νέας γενιάς.
Η παιδική παχυσαρκία έχει λάβει διαστάσεις τρομακτικής επιδημίας τα τελευταία χρόνια στην πατρίδα μας και ανήκουμε στις πρώτες χώρες της Ευρώπης με τόσο υψηλό ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών, που φλερτάρει με το 50% του πληθυσμού των ανηλίκων. Ακόμα μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα στα αγόρια και φυσικά δεν είναι ένα πρόβλημα, το οποίο λύνεται εύκολα, καθώς δεν δημιουργήθηκε από την μια μέρα στην άλλη. Αναζητώντας την άκρη του μίτου που θα μάς οδηγήσει στην καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας και στην έξοδο από αυτόν τον εφιαλτικό λαβύρινθο, αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι ανάμεσά μας που πιστεύουν στον διαδεδομένο αλλά εντελώς αναληθή αστικό μύθο ότι «δεν πειράζει τα παιδιά να πάρουν κιλά και να κάνουν κοιλιά, γιατί θα ρίξουν μπόι», κάτι το οποίο δεν ισχύει, όπως επισημαίνει ο ειδικός παθολόγος-διαβητολόγος, Ευθύμης Καπάνταης.
Επιπλέον, πολλά παιδιά που μεγαλώνουν κυρίως με παππούδες και γιαγιάδες, όσο οι γονείς τους λείπουν στη δουλειά, υφίστανται καθημερινά πιέσεις για να φάνε όλο τους το φαγητό.
Παρότι φαίνεται περίεργο τόσα χρόνια μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, να υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα επηρεάζονται από το κατοχικό σύνδρομο το οποίο δημιούργησε αυτές τις συμπεριφορές, δυστυχώς συμβαίνει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, γονείς ή παππούδες να πιέζουν τα παιδιά τους να φάνε κι άλλο και όταν τα βλέπουν να μην πεινούν, να τα αντιμετωπίζουν σαν να είναι άρρωστα!
Επιδείνωση των ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας και υπερβαρότητας έκανε βέβαια και η πανδημία η οποία προκάλεσε μία απότομη εισβολή της διαδικτυακής ψυχαγωγίας στη ζωή των παιδιών.
Σαν να μην έφτανε ο υπολογίσιμος αριθμός των ελληνόπουλων που ήταν ήδη κολλημένα με τα ταμπλετ και τα κινητά τηλέφωνα, στην πανδημία λόγω του περιορισμού της κινητικότητας και των εμποδίων στην κοινωνικοποίηση, πολλοί ανήλικοι έμειναν για μακρά χρονικά διαστήματα ατελείωτες ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους ή μπροστά σε μία οθόνη γενικά, επικοινωνώντας μόνο μέσω αυτής, όπως επισημαίνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια παιδιατρικής-εφηβικής ιατρικής ΕΚΠΑ, Άρτεμις Τσίτσικα, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Εφηβικής Ιατρικής. Καθισμένα σε μια καρέκλα, τα παιδιά τσιμπολογούν παίζοντας video games χωρίς να κινούνται και το τραγικό είναι πως όσο τρώνε με την προσοχή τους αποσπασμένη αλλού, ο εγκέφαλος τους δεν καταγράφει τη λήψη φαγητού, με αποτέλεσμα να πεινούν διαρκώς.
Φυσικά η τεχνολογία, η ψηφιακή ενημέρωση, η ψηφιακή ψυχαγωγία και η ψηφιακή επικοινωνία αποτελούν ζωτικό κομμάτι της καθημερινότητάς των παιδιών, δεν πρέπει όμως να κυριεύσουν την καθημερινότητα των παιδιών.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην Ευρώπη σε ότι αφορά την παιδική παχυσαρκία.
Συνολικά τέσσερις στους δέκα 11χρονους έχουν παραπανίσια κιλά, με τα υπέρβαρα και παχύσαρκα αγόρια να είναι περισσότερα από τα κορίτσια. Η παχυσαρκία και η υπερβαρότητα φτάνει σε ποσοστό 37% στην εφηβεία ενώ στις μικρότερες ηλικίες το αντίστοιχο ποσοστό σκαρφαλώνει στο 43%!
Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι σχεδόν το ένα στα δύο παιδιά έχει πλεονάζον σωματικό βάρος, το κύριο πρόβλημα είναι ότι το 85% αυτών των παιδιών δεν θα καταφέρουν να χάσουν τα περιττά τους κιλά και μεγαλώνοντας θα εξελιχθούν σε παχύσαρκους ενήλικες.
Αυτό σημαίνει ότι θα αποκτήσουν καρδιαγγειακά προβλήματα, υπέρταση, διαβήτη, οστεοαρθρίτιδα κι άλλα νοσήματα φθοράς (ή εκφυλιστικά) που σχετίζονται με το πλεονάζον σωματικό βάρος σε πολύ πιο νεαρή ηλικία, όπως επισημαίνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια παιδιατρικής-εφηβικής ιατρικής Άρτεμις Τσίτσικα. Βλέπουμε δηλαδή 20χρονους με χοληστερόλη παππούδων και σε ανθρώπους με αυξημένους δείκτες υγείας, οι καρδιοπάθειες αντί να τους χτυπήσουν την πόρτα στην ηλικία των 70 ετών, θα εμφανιστούν στην ηλικία των 40 ετών ή και νωρίτερα. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η παχυσαρκία είναι και καρκινογόνος, ενώ γίνεται και μια διαρκής αιτία για να γίνονται διακρίσεις σε βάρος των παχύσαρκων ατόμων, τα οποία υφίστανται και μπούλινγκ για όλη τους την ζωή, με συνέπεια να επιδεινώνεται η ψυχική τους υγεία.
Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα πολύ δυσοίωνο σενάριο γιατί τα νοσήματα φθοράς απειλούν να κόψουν πρόωρα το νήμα της ζωής με τις επιπλοκές τους και δημιουργούν μία τεράστια δεξαμενή νοσηρότητας η οποία καταλύει την ποιότητα ζωής των πασχόντων, ενώ παράλληλα επιβαρύνει με δυσθεώρητες δαπάνες το σύστημα υγείας.
Η λύση αυτών των σύνθετων προβλημάτων δεν είναι ποτέ μονοδιάστατη. Χρειάζεται καταρχάς το παιδί να μάθει να τρώει φρούτα και λαχανικά, να παίρνει σαν σνακ στο σχολείο μήλα και μπανάνες αντί για κρουασάν και πατατάκια. Επιπλέον, πρέπει τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι η άσκηση είναι τρόπος ζωής και όχι ένα «σπάνιο» διάλειμμα μέσα στην εβδομάδα. Τα παιδιά πρέπει να ασκούνται τουλάχιστον 2 ώρες την ημέρα ή να παίζουν έξω στο ύπαιθρο κάποιο παιχνίδι που εμπεριέχει σωματική δραστηριότητα.
Μεγαλώνοντας, οι έφηβοι πρέπει να μάθουν να πίνουν νερό και όχι αναψυκτικά.
Οι γονείς από τη δική τους μεριά πρέπει να κάνουν τα πάντα για να εμφυσήσουν το αθλητικό ιδεώδες στα παιδιά τους. Εδώ υπάρχουν δύο μεγάλα προβλήματα, πρώτον δεν είναι όλοι οι γονείς αθλητικοί οι ίδιοι οπότε δεν μπορούν να γίνουν το σωστό πρότυπο για το παιδί τους. Δεύτερον, μετά τα μνημονιακά χρόνια, τις οικονομικές δυσκολίες του κορονοϊού, την ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια, υπάρχουν πολλά νοικοκυριά που δυσκολεύονται πραγματικά να τα βγάλουν πέρα, με συνέπεια τα σπορ να έχουν καταντήσει πολυτέλεια.
Γι’ αυτό πρέπει η Πολιτεία να δημιουργήσει συνθήκες που βοηθούν τα παιδιά να διατηρήσουν έναν αθλητικό τρόπο ζωής φτιάχνοντας δημοτικά αθλητικά κέντρα, πάρκα, ποδηλατόδρομους και άλλες εγκαταστάσεις.
