Τα χρόνια της πανδημίας covid-19 μάς δίδαξαν πολλά και τα μαθήματα εξακολουθούν να έρχονται μαζί με τα νέα ευρήματα, που πρέπει να αξιοποιηθούν, ώστε να χτίσουμε πιο ανθεκτικά και θωρακισμένα Συστήματα Υγείας αλλά και δίκτυα κοινωνικής προστασίας, στα οποία υστερούμε τρομακτικά. Ένα χρήσιμο μάθημα αφορά νέα μελέτη του Ερευνητικού κέντρου ΙΠΟΚΕ (Ινστιτούτο Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών) που δείχνει ότι τελικά το μεγαλύτερο ψυχολογικό φορτίο στην πανδημία σήκωσαν οι νέοι και όχι οι ηλικιωμένοι, όπως θα πίστευε κανείς.
Της Αλεξίας Σβώλου
Έχουν γραφτεί πολλά κατά την διάρκεια των χρόνων της πανδημίας του κορονοϊού και αμέσως μετά, αναφορικά με το ποιοι υπέστησαν την μεγαλύτερη ψυχολογική επιβάρυνση, αν δηλαδή πιέσθηκαν περισσότερο οι ηλικιωμένοι ή οι νέοι. Γνωρίζουμε από την βιβλιογραφία πως τόσο τα νεότερα άτομα όσο και οι ηλικιωμένοι –τα δύο δηλαδή άκρα του ηλικιακού τόξου – παρουσιάζουν την μεγαλύτερη ευαλωτότητα, για διαφορετικούς λόγους βέβαια ανά ηλικιακό γκρουπ. Σύμφωνα τώρα με νέα έρευνα που διεξήγαγε το ερευνητικό κέντρο ΙΠΟΚΕ (Ινστιτούτο Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών) με επικεφαλής τον πρόεδρό του, καθηγητή Οικονομικών της Υγείας Ιωάννη Υφαντόπουλο, Ακαδημαϊκό Συντονιστή του University of Athens MBA, στη Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας, δείχνει ότι στην πατρίδα μας οι νέοι παρουσίασαν σε μεγαλύτερα ποσοστά σημάδια ψυχολογικής επιβάρυνσης, όπως άγχος και κατάθλιψη, που κατέγραψαν limit up!
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Ιωάννης Υφαντόπουλος οι νέοι είδαν τη ζωή τους να αλλάζει άρδην, έχασαν τις δουλειές τους βρέθηκαν μετέωροι σε αναστολή εργασίας, σε έναν κόσμο χωρίς όραμα για το αύριο και αναγκάστηκαν να κλειστούν στο σπίτι τους, να στερηθούν τις αγαπημένες τους δραστηριότητες την ώρα που βρίσκονταν στην κορύφωση της παραγωγικής τους ηλικίας, όταν θεωρούν τον εαυτό τους γεμάτο ενέργεια και άτρωτο.
Αντίθετα, οι ηλικιωμένοι που πιθανώς φοβήθηκαν και περισσότερο τον κίνδυνο θανάτου γιατί έβλεπαν και άκουγαν στην τηλεόραση το καθημερινό βομβαρδισμό των ειδήσεων ότι ο κορονοϊός «θερίζει» στις μεγάλες ηλικίες, φαίνεται πως ήταν πιο έτοιμοι να δεχτούν την επικείμενη απομόνωση
Λόγω του εύθραυστου ανοσοποιητικού τους συστήματος και επειδή ήταν ήδη πλέον συνταξιούχοι, άρα κατά κάποιον τρόπο «απόμαχοι» της ζωής και κάπως στο περιθώριο σε σχέση με την ασφυκτικά γεμάτη καθημερινότητα ενός νέου δυναμικού ανθρώπου, οι ηλικιωμένοι και γενικά τα άτομα άνω των 60-65 ετών δέχτηκαν πιο ήπια τον επικείμενο περιορισμό για να μπορέσουν να διαφυλάξουν την υγεία τους. Ήταν δηλαδή πιο προετοιμασμένοι για όλα όσα ακολούθησαν και παρότι έζησαν δύσκολες στιγμές και χρειάστηκε να στερηθούν την επαφή με τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, παρουσίασαν μικρότερα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης. Το εύρημα αυτό συνάδει με παλαιότερα ευρήματα που φανερώνουν ότι οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι εμφανίζουν μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα, πιθανότατα και λόγω των βιωμάτων τους. Έχουν ζήσει πολλά, έχουν περάσει πολλά και αντέχουν, σαν τους κυματοθραύστες.
Στους νέους η αλλαγή από τη μία στιγμή στην άλλη ήταν πολύ πιο «βίαιη» καθώς όλοι οι νέοι θεωρούν τον εαυτό τους άτρωτο και επίσης είναι περισσότερο δραστήριοι και έχουν όραμα, διάθεση να δράσουν. Από τη μία στην άλλη, χρειάστηκε να σταματήσουν δραστηριότητες, να χάσουν εισόδημα, να μείνουν σε αναστολή εργασίας ή να χάσουν τελείως τη δουλειά τους καθώς κάποια επαγγέλματα κατέρρευσαν και να χάσουν εντέλει μια κεκτημένη καθημερινότητα.
Παρότι λοιπόν έχουμε πει στο παρελθόν ότι οι εικόνες από τα νοσοκομεία και το Μπέργκαμο με τις εκατόμβες των νεκρών από την διασπορά του κορονοϊού στα γηροκομεία προκαλούσαν στους ηλικιωμένους κάτι αντίστοιχο με το μετατραυματικό σοκ που υφίστανται οι στρατιώτες οι οποίοι γυρνούν από το μέτωπο (όπως συνέβη στο Βιετνάμ, το Ιράκ, το Αφγανιστάν) ωστόσο συνολικά η ψυχική τους επιβάρυνση ήταν λιγότερη. Σίγουρα φοβήθηκαν πολύ περισσότερο το θάνατο σε περίπτωση νόσησης και αυτός ο φόβος τους έκανε να κλειστούν ακόμα περισσότερο στο καβούκι τους. Όμως ακόμα κι έτσι οι νέοι σήκωσαν βαρύτερο φορτίο και ίσως εκεί υπάρχει μια εξήγηση για το το πολυπαραγοντικό βέβαια φαινόμενο της πρωτοφανούς έκρηξης της βίας, που καταγράφεται με συμπλοκές, επιθέσεις, γυναικοκτονίες κτλ, σε ανηλίκους αλλά και νεαρούς ενήλικες, ως απόρροια όλης αυτής της αβάσταχτης ψυχολογικής πίεσης.
