Η βία στην κοινωνία διαρκώς αυξάνει και εκτός από τους συνήθης υπόπτους –ενόχους, για αυτό το παγκόσμιο νοσηρό φαινόμενο, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και τα social media που μέσω μιας λιγότερο προβεβλημένης πτυχής τους συμβάλλουν στο να θυμώσει μια γενιά αποκλεισμένη από μια προκλητικά λουσάτη ζωή σε πολλά ποστ στο Instagram, το Facebook και το tik tok.
της Αλεξίας Σβώλου
Απόστημα πολύ σκληρό για να σπάσει αποδεικνύεται η οπαδική βία, που δεν μπορεί να εξαλειφθεί με οριζόντια τιμωρητικά μέτρα όπως είναι η διεξαγωγή των αγώνων κεκλεισμένων των θυρών.
Άλλωστε οι περισσότερες επιθέσεις σε οπαδούς και αστυνομικούς δεν έχουν συμβεί εντός του αθλητικού χώρου αλλά έξω από τις κερκίδες στους δρόμους πέριξ ή και μακριά από το γήπεδο. Η οπαδική βία δεν είναι ένα αυτόνομο φαινόμενο, εντάσσεται στην βία μεταξύ των ανήλικων και των ενηλίκων, την δημιουργία συμμοριών, την χρήση ναρκωτικών, την παραβατικότητα και την εγκληματικότητα.
Είναι λοιπόν μια ενθαρρυντική αφετηρία το ότι πλέον η κυβέρνηση προσπαθεί να την αντιμετωπίσει λαμβάνοντας υπόψη όλες αυτές τις υποθέσεις συγκεντρωτικά.
Ωστόσο για να συντελεστεί πρόοδος σε ότι αφορά την πρόληψη τέτοιων φαινομένων πρόληψη, πρέπει να εντοπίσουμε και να διορθώσουμε τα αίτια. Όπως εξηγεί ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Οικονόμου δυστυχώς τόσο τα social media όσο και το ίντερνετ έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αύξηση και την διάδοση της βίας μεταξύ των ανήλικων και των ενηλίκων. Όπως αναφέρει ο ειδικός, ξέρουμε ότι η βία που «αναβλύζει» από τα social media γεννά νέα βία και ξέρουμε επίσης πως τα videogames έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης στην απευαισθητοποίηση των νέων έναντι σε βίαιες πράξεις καθώς κάνουν τα παιδιά να θεωρούν τη βία φυσιολογική και αποδεκτή και όχι κάτι κατακριτέο.
Τα ποστ της χλιδάτης ζωής
Ωστόσο υπάρχει και ένας πιο κρυφός δυσμενής ρόλος των social media στην αύξηση της βίας παντού, στα γήπεδα, τους δρόμους, τα σχολεία, τις οικογένειες.
Στα κοινωνικά δίκτυα και κυρίως στο Instagram, το Facebook και λιγότερο στο tik tokυπάρχει μια μεγάλη μερίδα χρηστών, οι οποίοι αναρτούν ενσταντανέ από προσωπικές στιγμές βυθισμένες στην χλιδή. Εικόνες ανθρώπων που διασκεδάζουν επιδεικνύοντας ακριβά ξενοδοχεία και εστιατόρια, σινιέ ρούχα, κοσμήματα, αυτοκίνητα πολυτελείας και εξωτικά ταξίδια. Όλα αυτά που αναρτώνται βομβαρδίσουν κάποιους άλλους χρήστες των social media, μια γενιά φτωχή, αποκλεισμένη τελείως από αυτή τη ζωή και με αυτόν τον τρόπο καλλιεργούν και διογκώνουν έναν θυμό, που σιγοβράζει κι αναζητά διέξοδο για να εκραγεί. Οι νέοι που ανήκουν στα φτωχά κοινωνικά στρώματα, έχουν άνεργους γονείς, δυσλειτουργική οικογένεια, ανήκουν σε πολύτεκνες οικογένειες χωρίς πόρους, δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τους άλλους, βλέπουν αυτές τις εικόνες και θυμώνουν. Ο θυμός τους που σιγοβράζει «φουσκώνει», τους κατακλύζει και μπορεί να τους μετατρέψει σε οπαδικούς στρατιώτες διότι εκεί μπορούν να εκτονωθούν.
Η φόρτιση των αστυνομικών
Στην προκειμένη περίπτωση θυμός υπάρχει και στο Αστυνομικό Σώμα, καθώς τραυματίστηκε βαριά ένας δικός τους άνθρωπος που πήγε να κάνει τη δουλειά του και η δουλειά του είναι να προστατέψει την κοινωνία από την βία.
Αυτή η αντιφατικότητα δημιουργεί συσσωρευμένο θυμό στους συνάδελφους αστυνομικούς. Γι’ αυτό άλλωστε είναι πολύ σημαντικό όταν γίνονται εγκλήματα και όταν υπάρχει παραβατική συμπεριφορά να μην αλλοιώνουν ή διαστρεβλώνουν τα γεγονότα οι δικηγόροι και τα media, κυνηγώντας την είδηση ή προσπαθώντας να στοιχειοθετήσουν την υπεράσπιση του κατηγορουμένου. Είναι δυστυχώς φαινόμενο των καιρών πως κάποια μίντια κυνηγώντας να βγάλουν «λαβράκι» στρέφουν τα φώτα των προβολέων όχι στο θύμα που είναι αυτό που υπέστη την δολοφονική απόπειρα, τον ξυλοδαρμό, τον εκφοβισμό ή τον τραυματισμό, αλλά στο θύτη. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο θύτης είναι καταρχήν καταδικαστέος. Οποιαδήποτε μετατόπιση αυτού του φορτίου και ενοχής προς το θύμα προσβάλλει το αίσθημα περί δικαίου της κοινωνίας και διογκώνει τον θυμό ένθεν κι εκείθεν, όπως υπογραμμίζει ο ειδικός.
Το προσυπογράφει και ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών υπαλλήλων της Αθήνας, Δημοσθένης Πάκος, λέγοντας πως είναι απαράδεκτο να διαστρεβλώνουν την αλήθεια διάφορες αναρτήσεις που δείχνουν τους θύτες σε παιδική η βρεφική ηλικία, προσπαθώντας να τους περιγράψουν ως υπέροχα παιδάκια και τρυφερές υπάρξεις ενώ έχουν κάνει μια τόσο αποτρόπαιη πράξη.
Έλλειψη παιδείας και οικογενειακής μέριμνας
Φυσικά το βαθύτερο αίτιο της βίας είναι η έλλειψη παιδείας, καθώς και οικογενειακής και κοινωνικής συνοχής, αφού τα άτομα που εμπλέκονται σε τέτοια επεισόδια προσπαθούν μέσω αυτών των πράξεών να βρουν την κοινωνική τους ταυτότητα και να ενταχθούν σε μία κοινωνική ομάδα. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες που συμμετέχουν σε φαινόμενα οπαδικής βίας ψάχνουν να γίνουν κάποιοι και δυστυχώς δεν λειτουργεί σε αυτούς το «φρένο» των δεύτερων σκέψεων, δηλαδή τι επιπτώσεις θα έχει στη ζωή τους ο εγκλεισμός τους στη φυλακή και η απόκτηση ποινικού μητρώου. Γι’ αυτό άλλωστε οι καθοδηγητές στρατολογούν νέους που ζουν την στιγμή, δεν σκέφτονται το μετά. Όπως επισημαίνει ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, πρόκειται για εφήβους και νέους ενήλικες που αναζητούν μία ταυτότητα και όσο πιο σκληροί γίνουν μέσα στον οπαδικό στρατό, όσο περισσότερη ζημιά προκαλέσουν στους αστυνομικούς ή τους οπαδούς της άλλης ομάδας, τόσο μεγαλύτερη αξία θα αποκτήσουν. Θα αναδειχθούν ως περισσότερο νταήδες, πιο ηγετικές φυσιογνωμίες ανάμεσα στους άλλους στρατιώτες και για να αποκτήσουν αυτή την ταυτότητα και αυτή την αξία είναι διατεθειμένοι να κάνουν τα πάντα. Έτσι ακριβώς λειτουργεί η ψυχολογία της αγέλης στην οπαδική βία.
Η αγέλη των ταραξιών, των εν δυνάμει δολοφόνων, είναι άνθρωποι έρμαια των παροτρύνσεων των καθοδηγητών που στερούνται ταυτότητας, αξιών, παιδείας, γονικής αγάπης και ενδιαφέροντος.
Προφανώς όλα αυτά δεν αποτελούν αίτιο απαλλαγής τους από την προσωπική τους ευθύνη. Έχουν ευθύνη και θα πληρώσουν τις συνέπειες, όπως ευθύνη έχουν οι υποκινητές-καθοδηγητές αλλά και η οικογένεια των ταραξιών-οπαδών που δεν φρόντισε να καταλάβει ότι το παιδί της είναι μπλεγμένο σε μία τέτοια συμμορία ή σε έναν οπαδικό στρατό, αδιαφορώντας ή παραμελώντας το ή που το εξώθησε σε αυτή την κατάσταση, μέσω απόρριψης, κακοποίησης κτλ.
