Τα mRNA εμβόλια που έσωσαν εκατομμύρια ζωές στην διάρκεια της covid πανδημίας, ξεκίνησαν να αναπτύσσονται για την αντιμετώπιση δύσκολων καρκίνων, σαν θεραπευτικά εμβόλια για ογκολογικούς ασθενείς. Πάμε να δούμε τα πιο φουτουριστικά επιτεύγματα στην ογκολογία που κόβουν την ανάσα, σαν ταινία του Σπίλμπεργκ!
της Αλεξίας Σβώλου
Τα mRNA εμβόλια, που γνωρίζουμε όλοι σαν «όπλο» έναντι της covid 19, πρωτο-αναπτύχθηκαν για την θεραπεία του καρκίνου και όταν μιλάμε για εμβόλια στην ογκολογία, μιλάμε κυρίως για θεραπευτικά εμβόλια.
Δηλαδή όχι για υγιείς ανθρώπους, αλλά για ασθενείς.
Τα θεραπευτικά εμβόλια χορηγούνται σε ανθρώπους που ήδη νοσούν με καρκίνο, με στόχο να αλλάξει η πορεία της νόσου ώστε να μην κινδυνεύει πια η ζωή του ασθενούς. Φυσικά και στον καρκίνο έχουν θέση τα γνωστά προφυλακτικά εμβόλια, αυτά που ξέρουμε από τον παιδιατρικό εμβολιασμό, αλλά μόνο στην περίπτωση που ο καρκίνος έχει ιογενή προέλευση. Μέχρι τώρα αυτό το γνωρίζουμε ότι ισχύει για τον ιό HPV και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες καθώς και άλλες 9 περίπου μορφές unisex καρκίνων (κεφαλής και τραχήλου, στοματικής κοιλότητας, φάρυγγα, λάρυγγα, ορθού κτλ), που προλαμβάνονται μέσω του HPV εμβολιασμού. Είναι μεγάλη κατάκτηση και για την χώρα μας το ότι το εμβόλιο HPV χορηγείται δωρεάν και στα αγόρια, όχι μόνο στα κορίτσια, ώστε μέσω της αύξησης της εμβολιαστικής κάλυψης να μπορέσουμε να διαγράψουμε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας από τη ζωή μας, όπως κοντεύει να κάνει η Αυστραλία, μια χώρα πρότυπο στον εμβολιασμό HPV.
Τι είναι η έξυπνη χημειοθεραπεία με συζευγμένα αντισώματα
Μια νέα καινοτόμος θεραπευτική προσέγγιση στον καρκίνο αφορά τα συζευγμένα αντισώματα –δηλαδή φάρμακα που αποτελούνται από ένα μονοκλωνικό αντίσωμα το οποίο έχει πάνω του συζευγμένο ένα μόριο χημειοθεραπείας, όπως εξηγεί ο καθηγητής θεραπευτικής παθολογίας ογκολογίας Αριστοτέλης Μπάμιας. Πρόκειται για μια ειδική σύνδεση ενός χημειοθεραπευτικού μορίου με ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, το οποίο στοχεύει, όσο πιο ειδικά γίνεται, τα καρκινικά κύτταρα. Η πρωτοτυπία σε αυτή την περίπτωση έγκειται στο ότι το χημειοθεραπευτικό μόριο είναι συνδεδεμένο στο μονοκλωνικό αντίσωμα, και έτσι, ιδανικά, κατευθύνεται μόνο στα καρκινικά κύτταρα αφήνοντας εν πολλοίς αλώβητα τα φυσιολογικά κύτταρα και ιστούς του οργανισμού (“smart-chemo”).
Έτσι, θα μπορούσε να φανταστεί κανείς το σύζευγμα αυτό φαρμάκου-αντισώματος σαν ένα “βέλος”, του οποίου η κεφαλή συνδέεται με εδικό τρόπο (σαν κλειδί με κλειδαριά) σε ένα συγκεκριμένο υποδοχέα που υπερκφράζεται στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων, ενώ η ουρά του βέλους φέρει μια μικροσκοπική “βόμβα” χημειοθεραπείας που απελευθερώνεται μέσα στο καρκινικό κύτταρο, με ειδικό και επιλεκτικό τρόπο. Η σύνδεση του αντισώματος με το φάρμακο γίνεται μέσω μιας ειδικής πρωτεϊνης-συνδέτη, η οποία κατασκευάζεται με μεθόδους βιοτεχνολογίας, και η οποία μπορεί να ρυθμιστεί ώστε να υδρολύεται μέσα στο καρκινικό κύτταρο, απελευθερώνοντας το κυτταροτοξικό φάρμακο μέσα στο καρκινικό κύτταρο.
Τέτοιου είδους θεραπείες χορηγούνται για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, του παγκρέατος και άλλων κακοηθειών.
Θεραπείες που αλλάζουν το γονιδίωμα
Μετά την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος ήρθε ή ώρα της αλλαγής, των γονιδιακών λαθών. Πρόκειται για ένα άκρως συναρπαστικό δράσης που περιλαμβάνει κυτταρικές, γονιδιακές και crispr θεραπείες οι αλλάζουν το ελαττωματικό γονιδίωμα. Δηλαδή διορθώνουν τη μετάλλαξη και εφαρμόζονται πρωτίστως στις αιματολογικές κακοήθειες (λευχαιμίες-λεμφώματα) αλλά και σε στερεούς όγκους, δηλαδή σε όργανα, όπως ο πνεύμονας και το πάγκρεας. Αποτελούν τη νεότερη και πιο φουτουριστική αιχμή του δόρατος στην μάχη με τον καρκίνο και αν παρομοιάσουμε τον ανθρώπινο οργανισμό με ένα αυτοκίνητο που έχει ένα χαλασμένο ανταλλακτικό (μια μετάλλαξη σε ένα γονίδιο), τότε με αυτές τις θεραπείες που τις φορτώνουμε πάνω σε έναν ιό, αλλάζουμε το γονιδίωμα, δηλαδή αλλάζουμε το χαλασμένο ανταλλακτικό. Έτσι αφαιρούνται ογκογονίδια ή διορθώνονται ογκογόνες μεταλλάξεις.
Ακούγεται σαν ταινία, αλλά γίνεται, διεθνώς και στην πατρίδα μας. Αυτές οι θεραπείες είναι απολύτως εξατομικευμένες και πολύ δαπανηρές, φτάνουν και τα 2 εκατ. ευρώ και τα 3 εκατ. ευρώ ανά ασθενή, αλλά εξασφαλίζουν ίαση, που είναι αξία ανεκτίμητη. Οι κλινικές που πρωτοπορούν σε αυτόν τον τομέα είναι οι Αιματολογικές που ασχολούνται για παράδειγμα με το πολλαπλό μυέλωμα και άλλες δυσκρασίες, όπως η θεραπευτική κλινική του νοσοκομείου Αλεξάνδρα στην Αττική και η αιματολογική κλινική του νοσοκομείου Παπανικολάου στην Θεσσαλονίκη.
