Τα συμπτώματα της δυτικής εγκεφαλίτιδας ιπποειδών στον άνθρωπο, περιλαμβάνουν απώλεια όρεξης, πονοκέφαλο, αποπροσανατολισμό, υπνηλία και παράλυση.
της Αλεξίας Σβώλου
Κάθε επανεμφάνιση ιογενούς λοίμωξης μετά από 10ετίες απουσίας τρομάζει, ειδικά όταν το σπάνιο αναδυόμενο παθογόνο έρχεται να δηλώσει την παρουσία του εν τω μέσω πολλών άλλων επιδημικών εξάρσεων. Λίγο πριν ρίξει αυλαία το 2023 και μετά από 28 χρόνια απουσίας καταγράφηκε νέο κρούσμα του ιού της δυτικής εγκεφαλίτιδας των ιπποειδών σε άνθρωπο. Το νέο περιστατικό εντοπίστηκε στην Αργεντινή. Πρόκειται για μια σπάνια ασθένεια που μεταδίδεται από κουνούπια και οφείλεται στον ιό της δυτικής εγκεφαλίτιδας ιπποειδών, ο οποίος ανήκει στο γένος Alphavirus (των αλφαϊών) της οικογένειας Togaviridae.
- Ο ασθενής που νόσησε με εγκεφαλίτιδα ιπποειδών εμφάνισε πονοκέφαλο, μυαλγία, ζάλη, αποπροσανατολισμό και αιφνίδιο πυρετό στις 19 Νοεμβρίου 2023.
- Στις 24 Νοεμβρίου 2023, ο ασθενής έλαβε ιατρική φροντίδα και νοσηλεύτηκε σε Μονάδα Εντατικής θεραπείας, λαμβάνοντας μηχανικό αερισμό για 12 ημέρες. Πρόκειται για αγρότη εργαζόμενο σε περιοχή όπου είχαν προηγουμένως εντοπιστεί ιπποειδή που είχαν βρεθεί θετικά για μόλυνση από Δυτική εγκεφαλίτιδα ιπποειδών.
- Ο (πρώην) ασθενής έχει πλέον αναρρώσει και παρακολουθείται από τις υγειονομικές αρχές.
Οι ιοί της ανατολικής και δυτικής εγκεφαλομυελίτιδας των ιπποειδών (EEE, Eastern equine encephalitis; WEE, Western equine encephalitis) και ο ιός της εγκεφαλομυελίτιδας των ίππων της Βενεζουέλας (VEE), προκαλούν εγκεφαλίτιδα των ιπποειδών, που ονομάζεται επίσης εγκεφαλομυελίτιδα των ιπποειδών μια, σοβαρή ιογενή νόσο των αλόγων και των μουλαριών. Μερικές φορές επηρεάζει τα πουλιά, τα ερπετά και τους ανθρώπους. Από τα διάφορα στελέχη του ιού, τα πιο διαδεδομένα είναι η ομάδα Α, η οποία περιλαμβάνει τα στελέχη Ανατολικής, Δυτικής και Βενεζουέλας, και η ομάδα Β, η οποία περιλαμβάνει τα ιαπωνικά και τα στελέχη του Σαιντ Λούις. Ο μολυσματικός τύπος Western έχει θνησιμότητα έως και 90% σε άλογα, με το θάνατο να επέρχεται μέσα σε 3 ημέρες. Αντίστοιχα στον άνθρωπο η θνησιμότητα ανέρχεται στο 10%. Τα συμπτώματα στα άλογα περιλαμβάνουν διαταραχές στην ισορροπία, υψηλό πυρετό, και παράλυση. Στους ανθρώπους περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υπνηλία, εφίδρωση, απώλεια όρεξης, αποπροσανατολισμό και ψυχική σύγχυση. Λόγω των συμπτωμάτων, η ασθένεια ονομάζεται συχνά λανθασμένη «ασθένεια ύπνου». Η θεραπεία στοχεύει στο να κάνει το θύμα να αισθανθεί άνετα και σε ηρεμία. Η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Ο έλεγχος επικεντρώνεται στην εξάλειψη των κουνουπιών και στη χρήση εμβολίων κατά των ανατολικών και δυτικών στελεχών.
Info για τη χρήση ιών ως βιολογικά όπλα
Στην κατηγορία που ανήκουν αυτοί οι ιοί περιλαμβάνονται βιολογικοί παράγοντες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βιολογικά όπλα. Έχουν μέτρια ποσοστά νοσηρότητας και χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας, είναι σχετικά εύκολο να διαδοθούν ενώ απαιτούν ενισχυμένη επιτήρηση ασθενειών και διαγνωστική ικανότητα δημόσιας υγείας. Αυτοί περιλαμβάνουν τα είδη βρουκέλλας (βρουκέλλωση), τον Coxiella burnetii (πυρετός Q), τους ιούς της ανατολικής και δυτικής εγκεφαλομυελίτιδας ιπποειδών (EEE, WEE), τον ιό της εγκεφαλομυελίτιδας των ίππων της Βενεζουέλας (VEE), τον Burkholderia mallei (βλέννα των άλογων), την Έψιλον τοξίνη του Clostridium perfringens, την Τοξίνη ρικίνη από το Ricinus communis και την Σταφυλοκοκκική εντεροτοξίνη. Ένα υποσύνολο παραγόντων της κατηγορίας Β περιλαμβάνει παθογόνα που μεταφέρονται από τα τρόφιμα ή το νερό όπως το Cryptosporidium parvum, το Escherichia coli, τα Είδη σαλμονέλας, η Shigella (δυσεντερία), και το Vibrio cholerae (χολέρα).
Πτηνά και άλογα
Οι κύριοι ξενιστές της δεξαμενής των ιών που ανήκουν στην οικογένεια της ανατολικής και δυτικής εγκεφαλίτιδας ιπποειδών είναι τα πτηνά. Στον άνθρωπο, ο ιός μπορεί να προκαλέσει ασθένεια που κυμαίνονται από υποκλινικά ή μέτρια συμπτώματα έως σοβαρές μορφές άσηπτης μηνιγγίτιδας και εγκεφαλίτιδας.
Ο ιός έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές μέσω της μετανάστευσης μολυσμένων πτηνών ή ακόμα και μέσω της μετακίνησης ανθρώπων και ζώων που μεταφέρουν τον ιό.
Δεδομένου ότι τα πουλιά λειτουργούν ως δεξαμενή, μπορούν να λειτουργήσουν ως ενισχυτικοί ξενιστές για τη διάδοση του ιού σε άλλες χώρες. Οι ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν άτομα που ζουν, εργάζονται ή συμμετέχουν σε υπαίθριες δραστηριότητες σε ενδημικές περιοχές ή εκεί όπου έχουν δηλωθεί ενεργά κρούσματα ασθένειας σε ζώα. Ο ιός της δυτικής εγκεφαλίτιδας ιπποειδών είχε ξαναχτυπήσει το 1982 και το 1996, με κρούσματα σε ανθρώπους. Οι υγειονομικές Αρχές της Αργεντινής βρίσκονται σε συναγερμό μετά το πρόσφατο περιστατικό με τη μόλυνση του αγρότη και επιτηρούν περιοχές με ενεργές εστίες της νόσου σε ζώα, σύμφωνα με τους ορισμούς των περιπτώσεων που ορίζονται στην Εγκύκλιο για την επιδημιολογική και εργαστηριακή επιτήρηση, την πρόληψη και τον έλεγχο της εγκεφαλίτιδας των ιπποειδών δυτικού τύπου. Έως τώρα τα περισσότερα κρούσματα σε ανθρώπους σχετίζονται είτε με ιπποειδή είτε με πτηνά.