Για ρεκόρ 25ετίας στα κρούσματα ιλαράς στην γηραιά ήπειρο προειδοποιούν η Unicef και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας με 127.350 κρούσματα να έχουν καταγραφεί μέσα στο 2024. Ο αριθμός αυτός είναι υπερδιπλάσιος του αντίστοιχου του 2023 και αποτελεί τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων από το 1997, καθώς έχει μειωθεί πολύ η εμβολιαστική κάλυψη σε πληθώρα χωρών.
της Αλεξίας Σβώλου
Νέα έρευνα της Unicef και του WHO (ΠΟΥ) φέρνει στο φως άκρως ανησυχητικά στοιχεία για την αναζωπύρωση της ιλαράς στην γηραιά ήπειρο. Σύμφωνα με τα ευρήματα το 2024 καταγράφηκαν 127.350 κρούσματα ιλαράς στην Ευρώπη, αριθμός που αποτελεί το μεγαλύτερο ρεκόρ από το 1997 και είναι υπερδιπλάσιος σε σχέση με τα κρούσματα του 2023.
Το 40% των περιστατικών αφορά παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, ενώ έχει γίνει καταγραφή για 53 χώρες στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς χρειάστηκαν νοσηλεία σε νοσοκομείο, ενώ καταγράφηκαν και 38 θάνατοι από λοίμωξη με τον ιό της ιλαράς.
Στην περιοχή της Ευρώπης, τα περιστατικά ιλαράς ακολουθούσαν φθίνουσα πορεία από το 1997, όπου και καταγράφηκαν 216.000 περιστατικά. Ιστορικό χαμηλό «έπιασε» η ιλαρά το 2016, με 4440 κρούσματα. Ωστόσο αναζωπύρωση υπήρξε το 2018 και το 2019 με 89.000 and 106.000 κρούσματα ιλαράς αντίστοιχα.
Ακολούθησε (ως γνωστόν) η covid πανδημία που προκάλεσε μεγάλη υστέρηση- και διεύρυνε το κενό- στην διενέργεια των παιδιατρικών εμβολιασμών ρουτίνας. Σαν αποτέλεσμα αυτής της υστέρησης τα κρούσματα ιλαράς αυξήθηκαν το 2023 και το 2024. Σε πολλές χώρες, τα ποσοστά παιδιατρικού εμβολιασμού δεν έχουν ακόμα εξομαλυνθεί μετά τα πανδημικά χρόνια, με συνέπεια να παραμονεύουν κίνδυνοι επιδημικών εξάρσεων.
«Η ιλαρά επέστρεψε και αυτό αποτελεί προειδοποίηση! Αν δεν αυξηθούν τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού σε κάθε χώρα που παρουσιάζει υστέρηση, δεν υπάρχει υγειονομική ασφάλεια για κανέναν. Η ιλαρά χρειάζεται πολύ υψηλά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης για να μην μπορεί να παρουσιάζει επιδημικές εξάρσεις. Πρέπει να καλύψουμε το κενό που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Ο ιός της ιλαράς δεν πρόκειται ποτέ να εφησυχάσει-το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς» εξηγεί ο Dr Hans Henri P. Kluge, Περιφερειακός διευθυντής του Π.Ο.Υ για την Ευρώπη.
Στην Ευρώπη καταγράφηκε το 33% των κρουσμάτων ιλαράς διεθνώς το 2024. Την προηγούμενη χρονιά, το 2023, 500.000 παιδιά στην γηραιά ήπειρο έχασαν την πρώτη δόση εμβολιασμού έναντι της ιλαράς που θα έπρεπε να έχουν κάνει στο πλαίσιο των παιδιατρικών εμβολιασμών ρουτίνας.
«Τα κενά που έχουν προκληθεί στην διενέργεια των παιδιατρικών εμβολιασμών οδήγησαν σε αυτό το «κύμα» κρουσμάτων ιλαράς» επισημαίνει η Regina De Dominicis, Περιφερειακή διευθύντρια της UNICEF για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Ο ιός της ιλαράς είναι ένας από τους πιο μεταδοτικούς και συνοδεύεται από βαρύ υγειονομικό φορτίο. Εκτός από νοσηλείες και θανάτους προκαλεί επιπλοκές όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα διάρροια, αφυδάτωση και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ισόβιες αναπηρίες όπως είναι η τύφλωση. Επίσης αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα καθώς σβήνει την ανοσολογική μνήμη και γι αυτό τον λόγο οι άνθρωποι που έχουν νοσήσει (βαριά) με ιλαρά έχουν εξασθενημένους ανοσοποιητικούς μηχανισμούς και είναι ευάλωτοι σε άλλες λοιμώξεις.
Ο εμβολιασμός παρέχει την καλύτερη προστασία και απαιτείται 95% εμβολιαστική κάλυψη για να διατηρηθεί αυτό που αποκαλούμε «προστασία αγέλης». Στην Ευρώπη, λιγότερο από το 80% των παιδιών που θα έπρεπε να έχουν εμβολιαστεί σε Βοσνία, Ερζεγοβίνη, Μοντενέγκρο, Βόρεια Μακεδονία και Ρουμανία έκαναν το εμβόλιο MCV1 το 2023.
Συγκεκριμένα στη Βοσνία, την Ερζεγοβίνη και το Μοντενέγκρο η εμβολιαστική κάλυψη έναντι της ιλαράς κυμαίνεται για την τελευταία 5ετία από 50% έως 70%. Στην ευρύτερη περιοχή τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς καταγράφηκαν στην Ρουμανία το 2024 (30.692 περιστατικά), ενώ σε διεθνές επίπεδο ακολούθησε το Καζακστάν με 28.147 περιστατικά. Παγκοσμίως το 2024, καταγράφηκαν 359.521 περιστατικά ιλαράς.
