Από τα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη βρίσκεται σε εξέλιξη η 1η επιδημική έξαρση του ιού Marburg στην Ρουάντα, η οποία έως τώρα πλήττει κυρίως επαγγελματίες υγείας. Από το 1967 που ταυτοποιήθηκε ο ιός Marburg και η λοίμωξη που προκαλεί (ο ιογενής αιμορραγικός πυρετός MVD), έχουν καταγραφεί 17 επιδημικές εξάρσεις σε Αφρικανικές χώρες. Τώρα στη Ρουάντα καταγράφεται η 3η μεγαλύτερη επιδημική έξαρση στην ιστορία της επιδημιολογίας του συγκεκριμένου φονικού παθογόνου. Ο ιός Marburg είναι «ξαδελφάκι» του διαβόητου ιού Ebola και δεν υπάρχει ούτε προληπτικό εμβόλιο ούτε στοχευμένα φάρμακα για την θεραπεία του. Γι αυτό αποτελεί σοβαρότατη απειλή για την δημόσια υγεία.
της Αλεξίας Σβώλου
Η ιογενής λοίμωξη MVD είναι μια πολύ σοβαρή νόσος , παρόμοια με την νόσο που προκαλεί ο ιός Ebola. Μόνο που σε αντίθεση με τον Έμπολα, για τον οποίο υπάρχουν εμβόλια όπως το Mvabea (για το στέλεχος του Ζαϊρ), το Zabdemo και το Erbebo, για τον ιό Marburg δεν υπάρχουν ούτε εγκεκριμένο προληπτικό εμβόλιο ούτε εγκεκριμένη στοχευμένη θεραπεία. Γι αυτό άλλωστε η έγκαιρη παρέμβαση με συμπτωματική αγωγή είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της νοσηρότητας και την μείωση του κινδύνου θανάτου.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας θεραπείες και προληπτικά εμβόλια για τον ιό Marburg βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο ανάπτυξης. Ο ΠΟΥ παραμένει σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας για να συμβάλλει με όλες του τις δυνάμεις στην άμεση πρόσβαση των ευάλωτων πληθυσμών στα φάρμακα και τα εμβόλια, μόλις αυτά λάβουν έγκριση. Επιπλέον, ο ΠΟΥ αιτήθηκε πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους 7.7 εκατ. δολ. από τις ΗΠΑ, για την ενίσχυση της Ρουάντα, ώστε οι υγειονομικές Αρχές της χώρας να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ασθενών.
Προσώρας, ο ΠΟΥ εκτιμά ότι ο κίνδυνος μετάδοσης της λοίμωξης είναι πολύ υψηλός μέσα στην χώρα (Ρουάντα) και εκδίδει ειδικές συστάσεις για τους ταξιδιώτες προς Ρουάντα, ενώ θεωρεί ότι ο κίνδυνος είναι χαμηλός για την μετάδοση της λοίμωξης στην Ευρώπη και διεθνώς –εκτός Αφρικής. Το ίδιο κρίνουν ο ECDC και ο ΕΟΔΥ. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον ECDC, xαμηλή θεωρείται επί του παρόντος η πιθανότητα έκθεσης και μόλυνσης από τον ιό Marburg για πολίτες ΕΕ/ΕΟΧ που ταξιδεύουν ή διαμένουν στις πληγείσες περιοχές στη Ρουάντα με το δεδομένο ότι η μετάδοση από άτομο σε άτομο απαιτεί επαφή με σωματικά υγρά μιας συμπτωματικής περίπτωσης, αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. Σε περίπτωση εισαγωγής κρουσμάτων MVD στην ΕΕ/ΕΟΧ, η πιθανότητα περαιτέρω μετάδοσης θεωρείται πολύ μικρή, εάν εφαρμοστούν τα κατάλληλα μέτρα.
Βιολογικό όπλο
Η σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί ο συγκεκριμένος ιός, με θνητότητα που φθάνει ακόμα και το 80%-90% σε καταγεγραμμένες επιδημίες, είναι τέτοια που ο ιός Marburg μαζί με τον Ebola, συμπεριλαμβάνεται διεθνώς στις λίστες των βιολογικών παραγόντων υψηλού κινδύνου για ηθελημένη απελευθέρωση. Θεωρούνται δηλαδή και οι δύο επικίνδυνα βιολογικά όπλα.
Όπως και ο Έμπολα, ο ιός Μάρμπουργκ μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως μετά από επαφή με αίμα ή εκκρίσεις ασθενών. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω επαφής με νεκρά ή ζωντανά μολυσμένα ζώα, καθώς επίσης και με τη σεξουαλική επαφή, αλλά και την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες.
Όπως προαναφέρθηκε δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για την προφύλαξη από τη νόσο και δεν υπάρχει ειδική αντιιική θεραπεία για τη νόσο MVD, παρά μόνο κάποιες πρώτες κλινικές δοκιμές που ξεκίνησαν πρόσφατα από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Ιστορική αναδρομή
Τα πρώτα κρούσματα του ιού καταγράφηκαν το 1967 στη Γερμανία, συγκεκριμένα στο Μάρμπουργκ (από εκεί άλλωστε πήρε και το όνομα) και στη Φρανκφούρτη, καθώς και στο Βελιγράδι της σημερινής Σερβίας.
Τα πρώτα αυτά κρούσματα συνδέθηκαν με ένα εργαστήριο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν αφρικανικοί πράσινοι πίθηκοι που εισήχθησαν από την Ουγκάντα.
Έκτοτε υπήρξαν δώδεκα ακόμη μεγάλες επιδημίες, κυρίως στη νότια και ανατολική Αφρική, με κρούσματα στην Αγκόλα, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, την Ισημερινή Γουινέα, την Κένυα, τη Νότια Αφρική, την Τανζανία, την Ουγκάντα και τώρα στη Ρουάντα.
Η περίοδος επώασης του ιού, διαρκεί από 2 έως 21 ημέρες και ακολουθεί απότομη εμφάνιση υψηλού πυρετού, μυαλγιών, κεφαλαλγίας, κόπωσης, διάρροιας, έμετου και κοιλιακού άλγους.
Μεταξύ της πέμπτης και της έβδομης ημέρας, πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν σοβαρές «αιμορραγικές εκδηλώσεις», δηλαδή αιμορραγία, με θανατηφόρες περιπτώσεις που συνήθως περιλαμβάνουν κάποια μορφή αιμορραγίας, συχνά από πολλές περιοχές.
Οι ασθενείς μπορεί να αρχίσουν να κάνουν εμετό με αίμα ή να το δουν στα κόπρανά τους, αλλά μπορεί επίσης να αιμορραγούν από τη μύτη, τα ούλα και τον κόλπο, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Στις θανατηφόρες περιπτώσεις, ο θάνατος επέρχεται συνήθως περίπου οκτώ ή εννέα ημέρες μετά τα αρχικά συμπτώματα.
Συμβουλές σε ταξιδιώτες για Ρουάντα
Οι ταξιδιώτες στη Ρουάντα θα πρέπει να ενημερώνονται για το συνεχιζόμενο ξέσπασμα στη Ρουάντα και στις πληγείσες περιοχές και να ακολουθούν τις συμβουλές των τοπικών υγειονομικών αρχών.
Θα πρέπει να συμβουλεύονται να:
*Αποφεύγουν την επαφή με οποιονδήποτε εμφανίζει συμπτώματα MVD (όπως πυρετός, έμετος, διάρροια ή αιμορραγία) ή επαφή με υλικά και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί από τα σωματικά υγρά των μολυσμένων ατόμων. Αυτό περιλαμβάνει την αποφυγή επαφής με σορούς μολυσμένων ατόμων και τη διαδικασία ταφής.
*Αποφεύγουν την επίσκεψη σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης στις περιοχές που έχουν πληγεί από το MVD για μη επείγουσα ιατρική περίθαλψη ή μη ιατρικούς λόγους.
*Αποφεύγουν οικότοπους που μπορεί να κατοικούνται από νυχτερίδες, όπως σπηλιές ή ορυχεία, καθώς και κάθε μορφή στενής επαφής με άγρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων πιθήκων, δασικών αντιλοπών, τρωκτικών και νυχτερίδων, ζωντανών και νεκρών, και κατανάλωση οποιουδήποτε τύπου κρέατος άγριων ζώων.
*Οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν από τη Ρουάντα στην ΕΕ/ΕΟΧ θα πρέπει να συμβουλεύονται να αναζητούν άμεση ιατρική φροντίδα εάν εμφανίσουν συμπτώματα συμβατά με τον MVD και να αναφέρουν το ταξιδιωτικό τους ιστορικό, καθώς και το πιθανό ιστορικό έκθεσης και στενές επαφές.
Το ECDC βρίσκεται σε επαφή με τον ΠΟΥ Ευρώπης και το CDC της Αφρικής για να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες και αναπτύσσει οδηγίες για τις αρχές δημόσιας υγείας της ΕΕ.
Το πολύτιμο δίδαγμα από την έρευνα αυτών των εμβολίων
Στην έρευνα γι αυτούς του ιούς και για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του ιού Ebola χρωστάμε το προχωρημένο επίπεδο ετοιμότητας στο οποίο βρέθηκε η παγκόσμια κοινότητα όταν κλήθηκε να αντιμετωπίσει την πανδημία του κορονοϊού πριν από 4 χρόνια. Είναι γεγονός πως ήμασταν πολύ πιο έτοιμοι για την covid 19, χάρη σε αυτές τις πολυετείς έρευνες. Ειδικά οι μελέτες για την ανάπτυξη των εμβολίων κατά του Ebola μάς έδωσαν ένα προβάδισμα καθώς χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιες πλατφόρμες ανάπτυξης εμβολίων, με την τεχνολογία mRNA που ήταν έτοιμη, προκειμένου να δημιουργηθούν τα covid εμβόλια, μέσα σε λίγους μήνες και να ξεκινήσει η παγκόσμια επιχείρηση εμβολιασμού έναντι του κορονοϊού. Η ιστορία χωρίς αυτή την πολύτιμη γνώση μπορεί να είχε γραφτεί αλλιώς…
