Ο άγνωστος στο ευρύ κοινό ιός Oropouche μάς συστήθηκε τον περασμένο Αύγουστο και μάς προβλημάτισε κατά την διάρκεια ενός μήνα θερινής ραστώνης για τον οποίο ο Ουμπέρτο Έκο έλεγε στο ομώνυμο μυθιστόρημά του πως δεν υπάρχουν ειδήσεις. Προφανώς ο σπουδαίος Ιταλός συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και δοκιμιογράφος δεν είχε υπολογίσει τα λογής-λογής ύπουλα παθογόνα παντός καιρού που δεν ….φεύγουν για διακοπές ούτε το καλοκαίρι ούτε τα Χριστούγεννα, όπως επίσης δεν είχε υπολογίσει την ραγδαίως εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή και τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές.
της Αλεξίας Σβώλου
Η τελευταία καταγεγραμμένη έξαρση του ιού Oropouche (οροπούς) είδε το φως της δημοσιότητας στα τέλη του περασμένου Αυγούστου, με αφετηρία των εισαγόμενων κρουσμάτων την «εξωτική» Κούβα. Έκτοτε άλλες 3 χώρες, το Εκουαδόρ, ο Παναμάς και τα νησιά Cayman ανέφεραν καταγεγραμμένα κρούσματα του ιού Oropouche σε ΗΠΑ και Λατινική Αμερική.
Μέχρι τα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου, 11.634 επιβεβαιωμένα περιστατικά Oropouche και δύο θάνατοι από τη νόσο που προκαλεί είχαν καταγραφεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Πλέον ο εξωτικός ιός έχει παρουσία σε 10 χώρες την Βολιβία, την Βραζιλία, τον Καναδά, τα νησιά Cayman, την Κολομβία, την Κούβα, το Εκουαδόρ, τον Παναμά, το Περού και τις ΗΠΑ. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αξιολογεί τον κίνδυνο ως υψηλό σε τοπικό επίπεδο για την λατινική Αμερική και τις ΗΠΑ, αλλά χαμηλό σε παγκόσμια κλίμακα. Καθώς στο βόρειο ημισφαίριο ξεκινά η εποχή έξαρσης των αρμποϊών, στους οποίους ανήκει ο ιός Oropouche, ο ΠΟΥ συστήνει στα κράτη που αντιμετωπίζουν επιδημικές εξάρσεις να κάνουν συστηματική επιτήρηση και καταγραφή των περιστατικών, εφαρμόζοντας παράλληλα μέτρα πρόληψης και προστασίας για τον τοπικό πληθυσμό. Στο μεταξύ, τους ειδικούς προβληματίζει η πιθανότητα αλλαγής του τρόπου μετάδοσης και κυρίως η κάθετη μετάδοση που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού όπως είναι οι έγκυες γυναίκες, τα έμβρυα που κυοφορούν και τα νεογνά που φέρνουν στον κόσμο.
Η νόσος από ιό Oropouche είναι μία ζωονόσος που οφείλεται στον ιό Oropouche (γένους Orthobunyavirus). Ο ιός μεταδίδεται στους ανθρώπους κυρίως με το τσίμπημα ενός μολυσμένου δίπτερου εντόμου που ονομάζεται Culicoides paraensis midge (σαν μικρή μύγα). Το έντομο αυτό είναι ο βασικός διαβιβαστής του ιού και είναι ευρέως διαδεδομένο στην Αμερικανική ήπειρο, αλλά απουσιάζει από την Ευρώπη. Άλλοι γνωστοί διαβιβαστές του ιού περιλαμβάνουν τα είδη κουνουπιών Culex quinquefasciatus, Coquillettidia venezuelensis, Mansonia venezuelensis, και Aedes serratus. Δεν έχει καταγραφεί άμεση μετάδοση του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Τα άγρια πτηνά και θηλαστικά θεωρούνται ότι αποτελούν τους φυσικούς ξενιστές του ιού. Πιο αναλυτικά, εκτιμάται ότι η κυκλοφορία του ιού στη φύση περιλαμβάνει δύο κύκλους: τον επιδημικό και τον «συλβατικό» (στην «άγρια» φύση). Στον «συλβατικό» κύκλο, οι σπονδυλωτοί ξενιστές του ιού περιλαμβάνουν πρωτεύοντα, βραδύποδες και ίσως πτηνά, και δεν έχει αναγνωρισθεί ο βασικός διαβιβαστής. Στον αστικό επιδημικό κύκλο, οι άνθρωποι είναι οι βασικοί ξενιστές («δεξαμενές» του ιού) και ο ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος ενός μολυσμένου εντόμου Culicoides paraensis midge.
Στους ανθρώπους η νόσος από τον ιό Oropouche μπορεί να εκδηλωθεί σαν οξεία εμπύρετη νόσος, συνήθως με συνοδό κεφαλαλγία με φωτοφοβία, οπισθοβολβικό άλγος, ρίγος, μυαλγίες και αρθραλγίες/ οσφυαλγία/ ραχιαλγία, καταβολή, και ενίοτε εμμένουσα ναυτία, εμέτους, ανορεξία ή και –σε κάποιες περιπτώσεις- εξάνθημα. Περιστασιακά μπορεί να εκδηλωθούν πιο σοβαρά συμπτώματα (όπως μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα ή αιμορραγικές εκδηλώσεις, π.χ. επιστάξεις, πετέχειες, ουλορραγία). Τα συμπτώματα της νόσου είναι παρόμοια με του Δάγκειου πυρετού (και των νόσων Chikungunya και Zika).
Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 4 έως 8 ημέρες (εύρος = 3-12 ημέρες) από το μολυσμένο τσίμπημα. Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι συνήθως 3-7 ημέρες, αν και σε ορισμένους ασθενείς η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες, ενώ δεν υπάρχει ειδική θεραπεία ούτε εμβόλιο.
Δεδομένου ότι παράλληλα καταγράφεται δραματική αύξηση της επίπτωσης του Δάγκειου πυρετού σε παγκόσμιο επίπεδο και λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλινική συμπτωματολογία των νόσων αυτών μπορεί να είναι παρόμοια (όπως και των νόσων Chikungunya και Zika), ο ΕΟΔΥ συστήνει να συμπεριλαμβάνεται η νόσοςOropouche στη διαφορική διάγνωση περιστατικών με συμβατή κλινική εικόνα και πρόσφατο ταξίδι σε ενδημικές χώρες της Λατινικής Αμερικής (συμπεριλαμβανομένης της Καραϊβικής), μαζί με τον Δάγκειο πυρετό και τις νόσους από ιούς Chikungunya και Zika. Μάλιστα, έχει γίνει σύσταση, από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) για αυξημένη εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας για τη νόσο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
