Οι εξάρσεις ηπατίτιδας Ε δεν αποτελούν συχνό φαινόμενο, στην εποχή μας. Γι αυτό και η συγκεκριμένη ιογενής ηπατίτιδα παραμένει εν πολλοίς άγνωστη στο ευρύ κοινό. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέγραψε την πιο πρόσφατη επιδημική έξαρση, πριν από 1,5 μήνα στις αναπτυσσόμενες χώρες εκεί που κυρίως εντοπίζονται τέτοιου είδους φαινόμενα.
Αυτά σχετίζονται συχνά με τρεις παράγοντες: Καταρχάς με την διέλευση μεγάλων προσφυγικών κυμάτων, συχνά συνδεδεμένων με εκτεταμένες ξηρασίες ή φονικές πλημμύρες που πλήττουν φτωχές περιοχές του πλανήτη, αναγκάζοντας τους ντόπιους να ξεριζωθούν. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που επισπεύδονται από την εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή αποτελούν τον 2ο κατά σειρά παράγοντα, που επηρεάζει την εμφάνιση τέτοιων επιδημιών, ενώ ο τρίτος παράγοντας αφορά την ελλιπή υγιεινή, λόγω της περιορισμένης πρόσβασης σε δομές υγείας και της περιορισμένης πρόσβασης σε καθαρό πόσιμο νερό.
Μια τέτοια περιοχή του πλανήτη είναι το Τσαντ, μια χώρα της Κεντρικής Αφρικής που συνορεύει με το Σουδάν και έχει δεχτεί τους τελευταίους μήνες μια μεγάλη ροή προσφύγων και μεταναστών καθώς επικρατεί εμφύλια διαμάχη στο Σουδάν. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της προσφυγικής ροής αποτελείται από γυναίκες και παιδιά. Μέσα στο πρώτο 4μηνο του 2024 καταγράφηκαν 2092 πιθανά κρούσματα ηπατίτιδας Ε και 4 θάνατοι στην Δημοκρατία του Τσαντ. Από τα πιθανά κρούσματα ποσοστό 4.9% αφορούσε την γηνενή κοινότητα του Τσαντ ενώ το 95% τους πρόσφυγες, που την κατέκλυσαν. Οι ηλικιακές ομάδες που επλήγησαν περισσότερο ήταν τα παιδιά και οι έφηβοι 6 -17 ετών (1113 κρούσματα), που αντιστοιχούν στο 53,2% του συνόλου και οι νεαροί ενήλικες μαζί με τους ενήλικες ηλικίας 18-59 ετών (500 κρούσματα), που αντιστοιχούν στο 23.9%. Ανάμεσα στα πιθανά κρούσματα ήταν και 27 έγκυες γυναίκες που αντιστοιχούν στο 1.3%.
Η ηπατίτιδα Ε απαντάται πιο συχνά σε περιοχές ανθρωπιστικών κρίσεων, όταν υπάρχουν προσφυγικές ροές, εμφύλιες διαμάχες και ακραία καιρικά φαινόμενα. Ο κίνδυνος αυξάνει από την ελλιπή πρόσβαση σε καθαρό νερό αλλά και από τις κακές συνθήκες υγιεινής. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί του ΕΟΔΥ, η ηπατίτιδα Ε είναι υπεύθυνη για επιδημίες που συμβαίνουν στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ είναι σπάνια στη Δυτική Ευρώπη και Αμερική. Μεγάλες επιδημίες τα τελευταία χρόνια έχουν περιγραφεί σε χώρες της Δυτικής Ασίας, Βόρειας και Κεντρικής Αφρικής και Κεντρικής Αμερικής. Η μετάδοση της ηπατίτιδας Ε γίνεται, όπως και της ηπατίτιδας Α, με την κοπρανοστοματική οδό και σχετίζεται με συνθήκες κακής υγιεινής και κατανάλωση μολυσμένου νερού και τροφής.
Ο ιός της ηπατίτιδας Ε έχει περίοδο επώασης 15-60 μέρες, είναι λιγότερο μεταδοτική σε σχέση με την ηπατίτιδα Α και δεν οδηγεί σε χρονιότητα. Δηλαδή δεν προκαλεί χρόνια εμμένουσα λοίμωξη, όπως ισχύει για τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C, αλλά εκδηλώνει οξεία ηπατική ανεπάρκεια, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη όπως αυτή της ηπατίτιδας Α. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στις εγκύους λόγω του αυξημένου ποσοστού οξείας ηπατικής ανεπάρκειας από τη λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας Ε.
Ομάδες υψηλού κινδύνου αποτελούν οι ταξιδιώτες στις περιοχές που ήδη αναφέρθηκαν. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής αποτελεί το μοναδικό τρόπο προστασίας γιατί δεν υπάρχει προφυλακτικό εμβόλιο για την ηπατίτιδα Ε, όπως ισχύει για την ηπατίτιδα Α.
Στην εύλογη ερώτηση γιατί θα πρέπει να είμαστε σε επιφυλακή και καλά ενημερωμένοι για την ηπατίτιδα Ε, η απάντηση είναι πως οι αυξημένες προσφυγικές ροές σε κάθε περιοχή του πλανήτη, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης καταργούν την έννοια του «πολύ μακριά». Κανείς πλέον δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι μια υγειονομική απειλή είναι τόσο μακρινή που δεν μας αφορά. Μάς αφορούν όλα και όλα μπορούν να χτυπήσουν την πόρτα μας. Ειδικά οι άνθρωποι που ταξιδεύουν συχνά για δουλειά ή ψυχαγωγία μπορούν να βρεθούν αντιμέτωποι με επιδημικές εξάρσεις. Επιπλέον φονικές πλημμύρες όπως ο Daniel μπορούν να πλήξουν ακόμα και την καρδιά της Ευρώπης, κάτι που παλιότερα δεν συνέβαινε. Πλημμύρες τέτοιου μεγέθους που χαρακτηρίζονται «μία στην χιλιετία» μπορούν να συμβούν ανά λίγα χρόνια, αλλάζοντας τα δεδομένα της ζωής μας εντελώς ξαφνικά. Τα συμπτώματα της ηπατίτιδας Ε, που πρέπει να μας υποψιάσουν περιλαμβάνουν ίκτερο, κόπωση, κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετο και σκούρα ούρα.
