Ο διαβήτης τύπου 2 (των ενηλίκων) πλήττει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους και εξελίσσεται σύγχρονη επιδημία, διαψεύδοντας προς το χειρότερο ακόμα και τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις για τον ρυθμό εξάπλωσής του.
της Αλεξίας Σβώλου
Λόγω του μεγάλου επιπολασμού του προδιαβήτη και του διαβήτη στις αναπτυγμένες χώρες και ειδικότερα στις Ευρωπαϊκές χώρες, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί παρεμβάσεις στον πληθυσμό, όπως η «Care4Diabetes» (C4D). Υπεύθυνη του επιστημονικού προγράμματος στην πατρίδα μας είναι από το νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παθολόγος, Καθηγήτρια
Θεραπευτικής, Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, μαζί με την 1η Υγειονομική Περιφέρεια.
Η πλήρης ονομασία του προγράμματος είναι «Care4Diabetes: Reducing the burden of non-communicable diseases by providing a multidisciplinary lifestyle treatment intervention for type 2 diabetes» και στα ελληνικά «Φροντίδα για τον διαβήτη: Μείωση του φορτίου των μη μεταδοτικών νοσημάτων με την παροχή διεπιστημονικής θεραπευτικής παρέμβασης ανάλογα με τον τρόπο ζωής για τον διαβήτη τύπου 2.»
Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, σύμφωνα με όσα αναφέρει η «Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη», τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι πάνω από 500 εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο ζουν με διαβήτη, εκ των οποίων τα 60 εκατομμύρια στην Ευρώπη, υποδεικνύοντας ότι ο παγκόσμιος επιπολασμός του διαβήτη έχει φτάσει το 10,5%. H Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη εκτιμά ότι μέχρι το έτος 2045, 783 εκατομμύρια ενήλικες θα ζουν με διαβήτη δηλαδή η ασθένεια θα αφορά έναν στους οκτώ ενήλικες. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα, δεδομένα που προήλθαν από την National Survey of Morbidity and Risk Factors (EMENO), και δημοσιεύτηκαν στην Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία αναφέρουν ότι o ολικός επιπολασμός του σακχαρώδη διαβήτη υπολογίστηκε στο 11,9%, ο γνωστός διαβήτης στο 10,4%, και ο άγνωστος στο 1,5%, με σημαντική αύξηση στις μεγαλύτερες ηλικίες και χωρίς διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα, παρότι ήταν πιο συχνός σε άτομα με μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώματος (δηλαδή σε υπερβαρότητα και παχυσαρκία). Η Ευρωπαϊκή κοινή δράση «Φροντίδα για το Διαβήτη» στοχεύει στη βελτίωση της υγείας των πολιτών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω συστηματικών προγραμμάτων που εστιάζουν στην αλλαγή του τρόπου ζωής και συγκεκριμένα στη διατροφή, την άσκηση, τον ύπνο και τη διαχείριση του καθημερινού στρες. Η βέλτιστη πρακτική της κοινής αυτής δράσης βασίζεται σε ένα ολλανδικό πρόγραμμα για τον διαβήτη τύπου 2 που παρεμβαίνει στον τρόπο ζωής, ονομάζεται «Reverse Diabetes2 Now» (Αντιστρέψτε τώρα τον διαβήτη τύπου 2) και αναπτύχθηκε από τη ΜΚΟ Voeding Leeft στην Ολλανδία. Το σκεπτικό της έγκειται στην προώθηση αλλαγών στον τρόπο ζωής που μπορούν να φέρουν βελτιωμένη ποιότητα ζωής σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 και πιο φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα με πιθανή μείωση φαρμάκων. Το πρόγραμμα Care4Diabetes στοχεύει ακόμα στην προώθηση νέων τεκμηριωμένων πολιτικών και δράσεων για την ενδυνάμωση των ασθενών, την προαγωγή της υγείας σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 και την οικονομικά αποδοτικότερη διαχείριση της νόσου, βελτιώνοντας παράλληλα την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων στην υγεία. Η εφαρμογή του προγράμματος βασίζεται σε τέσσερις άξονες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους: υγιεινή διατροφή, φυσική άσκηση, διαχείριση του στρες και ποιοτικός ύπνος. Η διατροφή εστιάζεται στη μεσογειακή διατροφή, που περιλαμβάνει κυρίως λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο και ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά, και περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Όσον αφορά στη φυσική δραστηριότητα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η τακτική σωματική άσκηση (αερόβια και αναερόβια) συνιστάται για μισή ώρα ημερησίως, συνδεόμενη με αυξημένο προσδόκιμο επιβίωσης. Η καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου προσθέτει ότι η διαχείριση του στρες και ο ποιοτικός ύπνος είναι επίσης κρίσιμοι παράγοντες για την καλύτερη διαχείριση όχι μόνο του διαβήτη τύπου ΙΙ, αλλά και γενικότερα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την προστασία από άλλες νόσους.
