Τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου. Μάθετε ποια πρόκειται να υλοποιηθούν στο προσεχές διάστημα, ποιοι είναι οι ωφελούμενοι και τι άλλο πρέπει να γίνει για να συντελεστεί ολιστική πρόοδος στην «διαχείριση» των ογκολογικών νοσημάτων, αναφορικά και με τη συνηγορία των δικαιωμάτων των ασθενών.
της Αλεξίας Σβώλου
Την ανάγκη να ανοίξει η χώρα μας βηματισμό στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο και των Μητρώων ασθενών, ανέδειξε το Συνέδριο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ).
Προκειμένου να συμβαδίσει με τα ευρωπαϊκά κεκτημένα στον καρκίνο, η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να προχωρήσει στη συμπερίληψη περισσότερων βιοδεικτών στην αποζημίωση του ΕΟΠΥΥ, την άμεση έναρξη περισσότερων προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου για διαδεδομένες μορφές καρκίνου και στη συνολική υποστήριξη των ασθενών, με την κατοχύρωση του δικαιώματός τους στην λήθη-κάτι που θα εξηγηθεί εκτενώς παρακάτω. Σε ότι αφορά το φλέγον ζήτημα της πρόληψης είναι ξεκάθαρο ότι το εξαιρετικό παράδειγμα του προσυμπτωματικού ελέγχου στον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά» πρέπει να εφαρμοστεί και σε άλλες διαδεδομένες μορφές καρκίνου, εκεί όπου έχουμε ακόμα δρόμο να κάνουμε.
Από τα στοιχεία που παρουσιάζει η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου ΕΛΛΟΚ και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καρκίνου (European Cancer Organisation, ECO) προκύπτει ότι η Ελλάδα υστερεί στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου, καθώς μόλις το 13,2 % του επιλέξιμου πληθυσμού έχει κάνει κολονοσκόπηση, σε αντίθεση με το ποσοστό ευρωπαϊκό μέσο όρο, που διαμορφώνεται στο 40,5 %.
Για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, με την παροχή δωρεάν προληπτικών εξετάσεων είναι σε εξέλιξη το Πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», που αφορά καταρχάς σε 1,3 εκατ. γυναίκες ηλικίας 50 έως 69 ετών, ενώ θα υπάρξει επέκτασή του και σε γυναίκες ηλικίας από 45 έως 74 ετών. Έως τώρα το πρόγραμμα αυτό συνέβαλε στο να σωθούν 20.000 γυναίκες στην πατρίδα μας, που βρήκαν τον όγκο σε πρώιμο στάδιο, με ότι αυτό συνεπάγεται για την αισιόδοξη πορεία της θεραπείας τους.
Επίσης θα ξεκινήσει (με καθυστέρηση) η υλοποίηση του προγράμματος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας που αφορά σε 2,5 εκατ. γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών, αλλά και το πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, το οποίο απευθύνεται σε 3,8 εκατ. άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 50-65 ετών. Η έναρξη τους με την αποστολή των σχετικών SMS στα κινητά τηλέφωνα των ωφελούμενων πολιτών αναμένεται μέσα στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους (2024).
Πολύ σημαντική είναι επίσης η έναρξη του πιλοτικού προγράμματος για τον καρκίνο του πνεύμονα -του μεγαλύτερου «φονιά» μεταξύ των ογκολογικών νοσημάτων- που θα ξεκινήσει με την συνεργασία τεσσάρων νοσοκομείων του ΕΣΥ, σε έναν πληθυσμό επιλογής με ηλικιακό κριτήριο, οι οποίοι είναι πρώην και νυν καπνιστές. Την ανακοίνωση για την έναρξη του προγράμματος έκανε ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης προτρέποντας όλους τους πολίτες της χώρας να εκμεταλλευτούν τις δωρεάν προληπτικές εξετάσεις για τις διαδεδομένες μορφές καρκίνου, που προσφέρουν τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου γιατί η πρόληψη σώζει ζωές. Όπως επισημαίνει ο Richard Price από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Καρκίνου ECO, εξαιρετικά παραδείγματα για την υλοποίηση πιλοτικού προγράμματος στον καρκίνο του πνεύμονα αποτελούν η Κροατία, και η Κύπρος, που έχουν κάνει πολύ σημαντικά βήματα σε αυτόν τον τομέα.
Ένα άλλο ζήτημα στην αντιμετώπιση του καρκίνου είναι οι βιοδείκτες με την πρόεδρο της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας ΕΟΠΕ, Ζένια Σαριδάκη να επισημαίνει ότι η έναρξη της ένταξης και της αποζημίωσης των βιοδεικτών ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια με υπουργό υγείας (πάλι τότε) τον Άδωνι Γεωργιάδη και πρέπει πλέον να ενταχθούν περισσότεροι βιοδείκτες, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν στον κατάλληλο πληθυσμό ασθενών οι καινοτόμες θεραπείες. Θυμίζουμε στο σημείο αυτό ότι οι ανοσοθεραπείες που στοχεύουν σε συγκεκριμένους καρκίνους που οφείλονται σε συγκεκριμένες μεταλλάξεις γονιδίων χορηγούνται κατόπιν της διενέργειας των βιοδεικτών. Η πρόεδρος της ΕΟΠΕ προσθέτει ότι μία χώρα για να αντιμετωπίσει ολιστικά και αποτελεσματικά τον καρκίνο χρειάζεται Μητρώα Ασθενών και Εθνικό Σχέδιο Δράσης.
Στο μεταξύ, με αφορμή το συνέδριο της για την Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου, η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου ανακοίνωσε την συνεργασία της με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Καρκίνου ECO, κάνοντας ένα μεγάλο βήμα προκειμένου να έρθει η χώρα μας πιο κοντά στο ευρωπαϊκό οικοσύστημα για την ολιστική φροντίδα του καρκίνου, σε όλο το φάσμα της νόσου, δηλαδή στην πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση, την αντιμετώπιση αλλά και την παρηγορητική φροντίδα, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ Γιώργος Καπετανάκης.
Η ΕΛΛΟΚ και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καρκίνου μοιράζονται ένα κοινό όραμα για μια Ευρώπη χωρίς ανισότητες στην φροντίδα του καρκίνου.
Στο πλαίσιο αυτό είναι πολύ σημαντική η διεκδίκηση του δικαιώματος των (πρώην) ασθενών στην λήθη. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Νοσηλευτικής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Ανδρέας Χαραλάμπους, πρώην πρόεδρος του Οργανισμού ECO, ήδη 8 ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων το Βέλγιο, η Γαλλία και η Κύπρος έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμα των ογκολογικών ασθενών στη λήθη γεγονός που σημαίνει ότι μετά από την πάροδο κάποιων ετών από την νόσηση με καρκίνο, οι άνθρωποι αυτοί αντιμετωπίζονται από τις τράπεζες και από τα ασφαλιστικά ιδρύματα και τις ασφαλιστικές εταιρείες ισότιμα με τους ανθρώπους που δεν νόσησαν ποτέ από καρκίνο. Σε κάποιες χώρες αυτό ισχύει στην πενταετία, ενώ σε κάποιες άλλες χώρες στα οκτώ ή τα δέκα χρόνια. Είναι ωστόσο σημαντικό να υπάρξει μία κοινή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ώστε οι άνθρωποι που νοσούν από καρκίνο και τον ξεπερνούν να αντιμετωπίζονται σαν άτομα που δε νόσησαν ποτέ, να μπορούν να πάρουν δάνειο και να ασφαλίσουν την υγεία τους.
Άλλωστε ήδη στην Ευρώπη, ζουν 20 εκατομμύρια επιβιώσαντες από καρκίνο. Επίσης σύσσωμοι οι Σύλλογοι ασθενών, κάτω από την «ομπρέλα» της ΕΛΛΟΚ υπογραμμίζουν την ανάγκη να στηριχθούν ολιστικά οι ασθενείς και σε ότι αφορά την ψυχολογική τους υποστήριξη, αλλά και την παρηγορητική φροντίδα, την δημιουργία δομών τελικού σταδίου, την φροντίδα κατ’οίκον που είναι εξίσου απαραίτητα με την φαρμακευτική αγωγή των ασθενών, όπως επισημαίνει η πρόεδρος του Συλλόγου ΚΕΦΙ (Σύλλογος Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων Ιατρών), Ζωή Γραμματόγλου.
Σε αυτό που επίσης συμφωνούν οι ειδικοί είναι πως για την ολιστική και έγκαιρη αντιμετώπιση του καρκίνου υπάρχουν κονδύλια διαθέσιμα και αυτό που απαιτείται είναι αφενός η πολιτική βούληση και αφετέρου η νομοθετική κατοχύρωση. Τόσο το πρόγραμμα EU for Health όσο και το EU PT Cancer Plan μπορούν να εξασφαλίσουν πόρους για την φροντίδα των ογκολογικών ασθενών, αρκεί να υπάρξει η σωστή χάραξη πολιτικής υγείας και ακολούθως η πολιτική βούληση να γίνει η πολιτική υγείας νόμος, με τη σφραγίδα του κράτους, όπως τονίζει ο πρόεδρος της ΕΛΛΟΚ Γιώργος Καπετανάκης.
