Είναι πιθανό ο στόχος να ήταν να κινητοποιήσει ανθρώπους να οργανώσουν διακοπές στο διάστημα της πιο μελαγχολικής Δευτέρας ώστε να ξεφύγουν από τον κλοιό της μελαγχολίας, και τα ταξιδιωτικά πρακτορεία να αυξήσουν τον τζίρο τους. Η blue Monday είναι όπως και η black Friday μια έξυπνη κίνηση με σκοπό την αύξηση της κατανάλωσης.
Ο Βρετανός ψυχολόγος Cliff Arnail από τον οποίο ξεκίνησε αυτός ο αστικός μύθος έφτιαξε μία πολύπλοκη εξίσωση η οποία παραπέμπει σε έναν αλγόριθμο και περιλαμβάνει σαν παράγοντες για τον καθορισμό της «κατάθλιψης» τις καιρικές συνθήκες, τα υπάρχοντα χρέη, τα έσοδα (τον μισθό), τον χρόνο που έχει μεσολαβήσει από τα Χριστούγεννα, τον χρόνο που μεσολάβησε από την αποτυχία της επίτευξης στόχων- αυτό προφανώς σχετίζεται με το νέο έτος και τις αποφάσεις που λαμβάνουμε- το χαμηλό επίπεδο κινήτρων και την ανάγκη για δράση. Βέβαια από τα Χριστούγεννα μέχρι τις 20 Ιανουαρίου, ο μόνος στόχος που μπορεί να έχει τεθεί και να έχει αποτύχει είναι το να «ξεκινήσουμε δίαιτα από Δευτέρα».
Η κλινική κατάθλιψη
Ακόμα όμως και αν η blue Monday είναι τρικ, η κατάθλιψη είναι αληθινή. Το περασμένο διάστημα, η κατάθλιψη των γιορτών αποτέλεσε μια σκληρή πραγματικότητα ειδικά για τους μοναχικούς ανθρώπους, που νιώθουν ακόμα πιο αποκομμένοι και αποξενωμένοι όταν οι άλλοι γιορτάζουν γύρω τους. Φυσικά η κατάθλιψη δεν έχει ούτε ηλικία ούτε εποχή.
Σαν ιατρική οντότητα συνοδεύει το άγχος, την περιθωριοποίηση, την απομόνωση και λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις στην εποχή μας.
Τα επίπεδα κατάθλιψης είναι υψηλά στους μοναχικούς ηλικιωμένους κι έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες μοναχικούς ηλικιωμένους στην πατρίδα μας. Ωστόσο έχουν αυξηθεί πολύ και τα συμπτώματα κατάθλιψης σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες που κανονικά δεν θα έπρεπε να νιώθουν έτσι όταν έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους.
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κατάθλιψη είναι κάτι πολύ σοβαρότερο από το να ξυπνήσουμε ένα πρωί και να νιώθουμε ότι δεν έχουμε κέφι για τίποτα και το πρώτο πράγμα στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε αν ξυπνάμε νιώθοντας άκεφοι-κουρασμένοι-με κακή διάθεση, είναι η ποιότητα και η επάρκεια του ύπνου.
Η κατάθλιψη δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο όπως πολλά ψυχιατρικά νοσήματα, όπου ο άνθρωπος που νοσεί δεν συνειδητοποιεί την ανάγκη να ζητήσει βοήθεια. Ξέρουμε άλλωστε πως στα ψυχιατρικά νοσήματα το να φτάσεις στο σημείο να παραδεχτείς ότι έχεις πρόβλημα και να ζητήσεις βοήθεια θεωρείται από τους επιστήμονες το ήμισυ της θεραπείας.
Τα winter blues
Κατά την διάρκεια του χειμώνα, η περιορισμένη ηλιοφάνεια και οι μικρές ημέρες (από το Νοέμβρη μέχρι και τον Φεβρουάριο), είναι απολύτως φυσιολογικό να δημιουργούν σε πολλούς ανθρώπους μια μελαγχολία η οποία διεθνώς αποδίδεται με τον όρο «winter blues». Πολλοί άνθρωποι δυσανασχετούν όταν μετά το σχολείο, το Πανεπιστήμιο ή την δουλειά δεν προλαβαίνουν να χαρούν το ηλιακό φως, καθώς έχει ήδη σκοτεινιάσει. Είναι φυσιολογικό αν αναλογιστούμε ότι το ηλιακό φως είναι το ισχυρότερο αντικαταθλιπτικό της φύσης.
Κατάχρηση αντικαταθλιπτικών
Μια άλλη επιδημία της εποχής μας είναι βέβαια η αλόγιστη χρήση αντικαταθλιπτικών και αγχολυτικών φαρμάκων που λαμβάνονται σαν καραμέλες. Το απέδειξαν κατά τα χρόνια της πανδημίας τα ευρήματα της Επιδημιολογίας Λυμάτων που μας ανακοίνωνε σε τακτικά διαστήματα ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαϊδης. Το Εργαστήριο του ΕΚΠΑ που αναλύει τα λύματα και αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Παρατηρητήριου Λυμάτων δίνει απίστευτες πληροφορίες οι οποίες περιλαμβάνουν τα κοκτέιλ των εποχικών ιώσεων, το ιικό φορτίο της covid 19, την κατάχρηση φαρμάκων, την χρήση ναρκωτικών και άλλα ευρήματα.
Ποιες είναι οι ευτυχισμένες χώρες
Είναι σημαντικό για τους ανθρώπους που βρίσκονται στα πρόθυρα ή έχουν περάσει το κατώφλι της κατάθλιψης να νιώσουν πως δεν είναι μόνοι τους. Γι αυτό άλλωστε οι πολίτες που νιώθουν πιο ευτυχισμένοι (ή κατ’ αντιστοιχίαν λιγότερο δυστυχισμένοι) ζουν σε κοινωνίες με ισχυρό κοινωνικό και προνοιακό ιστό. Πάμε να δούμε τι μας διδάσκει η λίστα με τις πιο «ευτυχισμένες» χώρες για την χρονιά που πέρασε (2024).
Πιο ευτυχισμένοι οι Φιλανδοί-στην 64η θέση οι Έλληνες
Για έβδομη συνεχή χρονιά, η Φινλανδία διατηρεί τα σκήπτρα της πιο ευτυχισμένης χώρας του κόσμου, στην ετήσια κατάταξη της World Happiness Report. Στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Δανία, στην τρίτη η Ισλανδία, ενώ η Ελλάδα έπεσε στην 64η θέση από την 58η που είχε βρεθεί το 2023, δηλαδή έπεσε κατά 6 θέσεις. Το Κέντρο Ερευνών Ευημερίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το οποίο δημοσιεύει την έκθεση, αναφέρει ότι εκτός από τη χρήση της ερώτησης Cantril ladder, η έκθεση εξετάζει επίσης τις ακόλουθες έξι μεταβλητές στις περισσότερες από 130 χώρες που κατατάσσονται στην έκθεση: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, την κοινωνική στήριξη, το προσδόκιμο υγιούς ζωής, την ελευθερία, την γενναιοδωρία και την έλλειψη διαφθοράς.
Ενώ οι δέκα πρώτες χώρες του καταλόγου παρέμειναν ως επί το πλείστον αμετάβλητες, στην πρώτη 20άδα υπήρξαν περισσότερες ανακατατάξεις, Η Κόστα Ρίκα και το Κουβέιτ ανέβηκαν στη 12η και 13η θέση αντίστοιχα, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία έπεσαν από την πρώτη 20άδα. Οι ΗΠΑ έπεσαν από το Νο 15 στο Νο 23.
Αναφορικά με την χώρα που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, η Φινλανδία που έλαβε βαθμολογία 7,741 έχει ευτυχισμένους κατοίκους επειδή έχουν ισχυρή αίσθηση της κοινότητας και της συγγένειας, κάνουν καλές πράξεις για τους άλλους ανθρώπους και βρίσκουν έναν ξεκάθαρο σκοπό για τον εαυτό τους. Στο σημείο που βρίσκεται η χώρα στον γεωγραφικό χάρτη δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έχουν πολλή ηλιοφάνεια, κάτι που ισχύει και για την Δανία την 2η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο. Η κοινωνική μέριμνα, το εισόδημα και οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί φαίνεται πως μπορούν να νικήσουν τα winter blues, και στην blue Monday και σε κάθε άλλη μέρα του χρόνου