Η Παγκόσμια Συμμαχία για την εξάλειψη του AIDS στα παιδιά έως το 2030 παραμένει μακριά από την επίτευξη του στόχου της, όπως φανερώνει μια νέα έρευνα η οποία υποδεικνύει ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειες στις χώρες που χτυπήθηκαν πιο σκληρά από την covid πανδημία.
Της Αλεξίας Σβώλου
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης με τίτλο: «Μετατρέποντας το όραμα σε πραγματικότητα», τα προγράμματα αποφυγής της κάθετης μετάδοσης του AIDS/HIV συνέβαλαν στην αποφυγή 4 εκατ. μολύνσεων σε παιδιά ηλικίας 0-14 ετών, από το 2000. Παγκοσμίως, οι νέες μολύνσεις με τον ιό HIV σε παιδιά ηλικίας 0-14 ετών μειώθηκαν κατά 38% από το 2015, ενώ οι σχετιζόμενοι με το AIDS θάνατοι μειώθηκαν κατά 43%. Το AIDS εξακολουθεί να αποτελεί επιδημία στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, ενώ δεν έχει σταματήσει ούτε λεπτό να απασχολεί ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της πατρίδας μας, καθώς οι νέες μολύνσεις επιμένουν!
Μεταξύ των 12 χωρών που συμμετέχουν στην Παγκόσμια Συμμαχία αρκετές πέτυχαν υψηλή κάλυψη στη χορήγηση της ισχυρής (νέας) αντιρετροϊκής θεραπείας σε έγκυες γυναίκες και νέες μητέρες που θηλάζουν και είναι οροθετικές, δηλαδή σουν με τον ιό HIV. Από την ζώνη της συνεχιζόμενης επιδημίας του AIDS, η Ουγκάντα άγγιξε το 100%, η Τανζανία το 98%, και η Νότια Αφρική το 97%. Η Μοζαμβίκη πέτυχε 90% κάλυψη, η Ζάμπια 90%, η Ανγκόλα και η Κένυα αμφότερες 89%, η Ζιμπάμπουε 88% και η Ακτή του Ελεφαντοστού 84%.
Όπως επισημαίνει η Γενική διευθύντρια του UNAIDS Winnie Byanyima, με τα διαθέσιμα νέας γενιάς φαρμακευτικά σχήματα και τα διαγνωστικά εργαλεία (μοριακά τεστ) μπορούμε να διασφαλίσουμε πως όλα τα μωρά που γεννιούνται θα παραμείνουν ασφαλή από τον ιό HIV και πως όλα τα οροθετικά παιδιά θα συνεχίσουν να λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες περίθαλψης πρέπει βέβαια να γίνουν προσβάσιμες σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, ενώ ο θάνατος έστω και ενός παιδιού από τον ιό HIV αποτελεί απαράδεκτο γεγονός. Πρέπει να κρατήσουμε την υπόσχεση που δώσαμε να εξαλείψουμε το AIDS στα παιδιά μέχρι το 2030. Όλα τα παιδιά του κόσμου είναι παιδιά μας, καταλήγει η γενική διευθύντρια του Οργανισμού UNAIDS, δανειζόμενη σε μια αποφορά του λόγου της μια φράση από το διάσημο θεατρικό έργο του Άρθουρ Μίλερ, «Ήταν όλοι τους παιδιά μου».
«Είναι γεγονός πως έχει καταγραφεί πρόοδος αλλά η απόσταση που μας χωρίζει από την παγκόσμια δέσμευση να τερματίσουμε την επιδημία του AIDS στα παιδιά και τους εφήβους δεν μικραίνει. Οι προσπάθειες πρέπει να ενταθούν. Το να τερματίσουμε τις νέες μολύνσεις αποτελεί ηθική υποχρέωση και απαιτεί την λήψη πολιτικών αποφάσεων», υπογραμμίζει ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus. Όπως ο ίδιος επισημαίνει, έχουμε κάνει πρόοδο στην μείωση των κάθετων μολύνσεων (κατά τον τοκετό) αλλά έχουμε ακόμα δρόμο μπροστά μας, καθώς πρέπει να κλείσουμε το χάσμα που παραμένει στην παιδιατρική φροντίδα. Περίπου 120.000 παιδιά ηλικίας 0-14 ετών μολύνθηκαν με τον ιό του AIDS/HIV το 2023, με τις 77.000 νέες μολύνσεις να καταγράφονται σε χώρες που ανήκουν στην Παγκόσμια Συμμαχία. Οι θάνατοι που σχετίζονται με το AIDS σε αυτή την ηλικιακή ομάδα ήταν 76.000 παγκοσμίως το 2023, με τους θανάτους ανηλίκων στις χώρες της Παγκόσμιας Συμμαχίας να αντιστοιχούν στους 49.000. Τα ποσοστά κάθετης μετάδοσης του ιού HIV παραμένουν υψηλά στις χώρες της Δυτικής και της Κεντρικής Αφρικής με τη Νιγηρία και το Κονγκό να κατέχουν θλιβερά ρεκόρ, καθώς ξεπερνούν το 20% (των γεννήσεων).
Η χρηματοδότηση των προγραμμάτων εξάλειψης της κάθετης μετάδοσης του ιού HIV προέρχεται από το παγκόσμιο Κεφάλαιο για την καταπολέμηση του AIDS, της Φυματίωσης και της Ελονοσίας εξηγεί ο Peter Sands, διευθυντής του Αποθεματικού Οργανισμού.
Τέτοιου είδους προγράμματα υλοποιούνται σε 100 χώρες. Επιπλέον το Fund προμηθεύεται τις θεραπείες για το AIDS για παιδιατρικούς ασθενείς που στηρίζονται σε νέα φαρμακευτικά σχήματα με δραστική ουσία την δολουτεγραβίρη (dolutegravir) σε προσιτές τιμές μετά από διαπραγμάτευση με τις παρασκευάστριες φαρμακοβιομηχανίες και τους stake holders (WHO, Unicef κλτ).
Η χρηματοδότηση εργαστηριακών συστημάτων διασφαλίζει ότι τα βρέφη και τα νήπια εξετάζονται έγκαιρα οπότε αν βρεθούν θετικά (μετά από κάθετη μόλυνση), λαμβάνουν την αντιρετροϊκή θεραπεία που ταιριάζει στην ηλικία τους. Έτσι ευελπιστούμε ότι θα κλείσει το διαγνωστικό κενό, όμως δεν κλείνει το θεραπευτικό χάσμα ανάμεσα στους ενήλικες και τα παιδιά.
Το θεραπευτικό χάσμα αναφορικά με τον HIV μεταξύ ανηλίκων κι ενηλίκων συνεχίζει να διευρύνεται. Όπως εξηγεί η Anurita Bains, αναπληρώτρια διευθύντρια για τον AIDS/HIV στη Unicef, μόλις το 57% των παιδιών που ζουν με τον ιό HIV δέχονται θεραπεία, ενώ στους ενήλικες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 77%. Χωρίς έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία, ο HIV παραμένει μια διαρκής απειλή για τα παιδιά και τους εφήβους, που θέτει την ζωή τους σε κίνδυνο.
Το 2023, καταγράφηκαν 210.000 νέες μολύνσεις διεθνώς σε κορίτσια και νεαρές γυναίκες ηλικίας 15—24 ετών εκ των οποίων περισσότερες από τις μισές (130.000) εντοπίζονται στις χώρες της Παγκόσμιας Συμμαχίας. Οι αριθμοί αυτοί ξεπερνούν κατά πολύ τον στόχο των 50.000 νέων μολύνσεων σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία, που είχε θέσει ο ΠΟΥ για το 2025.
Οι ανισότητες που καλά κρατούν μεταξύ ανδρών και γυναικών και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αυξάνει την ευαλωτότητα των γυναικών έναντι του HIV.
Διεθνώς μια στις 3 γυναίκες πέφτει θύμα κάποιας μορφής βίας στην διάρκεια ης ζωής της με τις έφηβες και τις νεαρές γυναίκες να κινδυνεύουν πρωτίστως από τους ερωτικούς τους συντρόφους.
Σε 4 χώρες της Παγκόσμιας Συμμαχίας που έχουν διαθέσιμα στοιχεία, προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλο χάσμα που μας χωρίζει από τον στόχο του ΠΟΥ ότι μέχρι το 2025, λιγότερο από το 10% των γυναικών, των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και των ανθρώπων που ζουν με HIV μόλυνση θα υφίστανται ανισότητες και έμφυλη βία.
Απαιτείται συνεργασία όλων των stake holders και των κοινωνικών εταίρων για να εξαλειφθούν οι νέες μολύνσεις στον παιδικό πληθυσμό, όπως επισημαίνει ο Πρεσβευτής John Nkengasong, Παγκόσμιος συντονιστής στα Ηνωμένα Έθνη για το AIDS και ειδικός αντιπρόσωπος για την παγκόσμια Διπλωματία της Υγείας. Η παιδιατρική
δολουτεγραβίρη (dolutegravir) διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην μάχη για την παγκόσμια εξάλειψη των νέων HIV μολύνσεων στους ανήλικους με τις προσπάθειες να εστιάζουν στις 12 χώρες της Παγκόσμιας Συμμαχίας, δηλαδή την Ανγκόλα, το Καμερούν, την Ακτή του Ελεφαντοστού, το Κονγκό, την Κένυα, τη Μοζαμβίκη, τη Νιγηρία, τη Νότιο Αφρική, την Τανζανία την Ουγκάντα τη Ζάμπια και τη Ζιμπάμπουε.
Παγκοσμίως 39 εκατ. άνθρωποι ζουν με τον ιό HIV. Στην Ελλάδα, το Α εξάμηνο του 2023 είχαμε 531 νέες διαγνώσεις HIV (5,1 ανά 100.000 πληθυσμού), συγκριτικά με εκείνες που δηλώθηκαν τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα των 4 προηγούμενων ετών (4,3-4,8 ανά 100.000 πληθυσμού), γεγονός που δεν μας επιτρέπει να εφησυχάζουμε και που απαιτεί τη λήψη στοχευμένων μέτρων για στοχευμένες ομάδες πληθυσμού που αφορούν τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ομόφυλα άτομα, χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, μετανάστες, άτομα που εργάζονται στο σεξ κι άλλες ομάδες). Στο σημείο αυτό πρέπει να προσθέσουμε ότι το AIDS έχει συννοσηρότητες και κυρίως συνοδεύεται από την ηπατίτιδα C
