Αιτία για αυτή την αλλαγή της επιδημιολογίας της νόσου που προκαλεί ο νεοαφιχθείς ιός Oropouche, είναι η εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή και η αποψίλωση των δασών- δύο παράγοντες που υποχρεώνουν πολλά είδη της πανίδας να μεταναστεύσουν, με συνέπεια «εξωτικά» νοσήματα να δίνουν κρούσματα και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Για την ώρα τα κρούσματα είναι εισαγόμενα δηλαδή αφορούν ταξιδιώτες που έχουν επιστρέψει από την Κούβα, οι οποίοι μολύνθηκαν εκεί.
της Αλεξίας Σβώλου
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκoύ Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC), από τον Μάιο του 2024 έχουν παρουσιαστεί κρούσματα της νόσου του ιού Oropouche που έφτασαν στην Ευρώπη από την Κούβα. Όπως αναφέρει το Εurosurveillance, ένα ιατρικό περιοδικό ανοικτής πρόσβασης που καλύπτει την επιδημιολογία στην Ευρώπη, η Ιταλία και η Ισπανία έχουν αναφέρει από 3 επιβεβαιωμένα κρούσματα της νόσου σε ταξιδιώτες που επέστρεψαν από την Κούβα.
Η εκτίμηση του ECDC είναι ότι ο κίνδυνος μόλυνσης για τους πολίτες που ταξιδεύουν στην Κούβα είναι χαμηλός, υπό την προϋπόθεση ότι ακολουθούν τις οδηγίες δημόσιας υγείας σχετικά με τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα τσιμπήματα των μυγών και των κουνουπιών. Επιπλέον, η πιθανότητα δευτερογενούς μετάδοσης του ιού Oropouche εντός της ηπειρωτικής Ευρώπης θεωρείται πολύ χαμηλή λόγω της απουσίας γνωστών ικανών φορέων που συναντώνται συνήθως στην Αμερική. Το ECDC παρακολουθεί την κατάσταση μέσω της επιδημικής πληροφόρησης που του παρέχουν οι υγειονομικές αρχές των χωρών και βρίσκεται σε επαφή μαζί τους, ενώ παράλληλα, όπως αναφέρει στην έκθεσή του, προτρέπει σε αυξημένη ευαισθητοποίηση, σχετικά με την επιδημία του ιού Oropouche στην Κούβα και τα εισαγόμενα κρούσματα στην Ευρώπη.
Μία ακόμα λοίμωξη που μεταδίδεται με τσίμπημα εντόμου
Η Oropouche είναι μια τροπική ιογενής λοίμωξη που μεταδίδεται με τσιμπήματα από σκνίπες και κουνούπια στον άνθρωπο. Η ασθένεια προκαλείται από τον ιό Oropouche (OROV), έναν αρμποϊό της οικογένειας Bunyaviridae, μία από τις μεγαλύτερες ομάδες ιών που περιλαμβάνει πάνω από 350 ιούς που μεταδίδονται από αρθρόποδα και τρωκτικά.
Ο ιός μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως με το τσίμπημα της σκνίπας Culicoides paraensis ή ορισμένων κουνουπιών Culex quinquefasciatus. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μεταξύ σκύλων, πρωτεύοντα θηλαστικά (λεμούριοι, μαϊμούδες κ.α.), βραδύποδες και ενδεχομένως πτηνά. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις άμεσης μετάδοσης του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Πώς εκδηλώνεται
Ο πυρετός από τον ιό Oropouche αποτελεί αναδυόμενο πρόβλημα δημόσιας υγείας στις τροπικές περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και της Καραϊβικής. Τα συμπτώματατου πυρετού είναι παρόμοια με του δάγκειου πυρετού:Έτσι ο ασθενής παρουσιάζει ξαφνικη έναρξη πυρετού, πονοκέφαλο, πόνο στις αρθρώσεις και μυαλγία. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν εντός 7 ημερών, αν και μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές περιπτώσεις. Προς το παρόν δεν υπάρχει διαθέσιμο ειδικό εμβόλιο ή αντιική θεραπεία και χορηγείται μόνο συμπτωματική θεραπεία δηλαδή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με αντιπυρετικά/αναλγητικά.
Τροπικά νοσήματα στην γηραιά ήπειρο
Στην Ευρώπη πρώτη αιτία εμπύρετου νοσήματος σε ταξιδιώτες που επιστρέφουν από τροπικές και υποτροπικές χώρες είναι η ελονοσία και ακολουθεί ο δάγκειος πυρετός. Στη χώρα μας με βάση τις καταγραφές του εθνικού οργανισμού δημόσιας υγείας τα κρούσματα που έχουμε μέχρι τώρα καταγράφει είναι εισαγόμενα δηλαδή αφορούν ταξιδιώτες που επιστρέφουν από χώρες του εξωτερικού εκεί όπου η νόσος είναι ενδημική.
Ο δάγκειος πυρετός εκδηλώνεται με πονοκέφαλο, μυαλγία, αρθραλγία, ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα στο δέρμα καθώς και ναυτία και εμετό, με το 5% των ασθενών να εκδηλώνουν σοβαρή νόσηση, να υφίστανται αιμορραγία ή κυκλοφορική καταπληξία που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες πληροφορίες, δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι από τον πυρετό του ιού Oropouche. Η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) σχετικά με την πρόσφατη επιδημία στην Κούβα, επιβεβαιώνει ότι δεν έχουν καταγραφεί σοβαρά ή θανατηφόρα κρούσματα. Ομοίως, ένα άρθρο στο περιοδικό Viruses αναφέρει ότι ο πυρετός Oropouche δεν έχει οδηγήσει σε θανάτους. To Nature τονίζει επίσης ότι, μέχρι το 2022, κανένας θάνατος δεν είχε αποδοθεί σε αυτή την ασθένεια. Ο πυρετός Oropouche μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα, αλλά παραμένει μια αυτοπεριοριζόμενη ασθένεια, όπως η νόσος των Λεγεωνάριων και η ηπατίτιδα Α, με ποσοστό θνησιμότητας στο 0%, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών όπως η μηνιγγίτιδα.
Ιστορική αναδρομή- τα πρώτα κρούσματα
Το πρώτο κρούσμα της νόσου του ιού Oropouche αναφέρθηκε στο νησί Τομπάγκο του νησιωτικού κράτους Τρινιντάντ το 1955. Αφορούσε δασεργάτη και στις μοριακές αναλύσεις ταυτοποιήθηκε το στέλεχος TRVL 9760. Αργότερα, το 1960, ένα άλλο στέλεχος του ιού (TRVL 35111) βρέθηκε σε μια δεξαμενή κουνουπιών του είδους Coquillettidia venezuelensis στο δάσος Bush Bush του Τρινιντάντ. Αυτό το στέλεχος ήταν αντιγονικά παρόμοιο με το πρωτότυπο στέλεχος.Μετά την πρώτη απομόνωση του επιβεβαιωμένου κρούσματος στο Τρινιντάντ, ο ιός ανιχνεύθηκε στη Βραζιλία το 1960, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλη επιδημία στην περιοχή του Αμαζονίου. Το γεγονός αυτό υπογράμμισε και ανέδειξε τη δυνατότητα του ιού να εξαπλώνεται και να προκαλεί σημαντικές ανησυχίες στα δημόσια συστήματα υγείας.
