Την ανεπάρκεια του κράτους μας να προβλέπει και να δρα παρεμβατικά προτού γίνει το κακό αποδεικνύει με τον πιο περίτρανο τρόπο το πάθημα-μάθημα της Θεσσαλίας, που οδήγησε ένα χρόνο (πλήρους απραξίας μετά) σε αυτό το πρωτόγνωρο φαινόμενο, με εκατοντάδες τόνους νεκρών ψαριών να εκβάλλουν μέσω του χείμαρρου Ξηριά στο λιμάνι του Βόλου και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή.
Της Αλεξίας Σβώλου
Ένα χρόνο πριν όταν είχε χτυπήσει η θεομηνία Daniel την Θεσσαλία και είχε πλημμυρίσει η λίμνη Κάρλα, οι ειδικοί είχαν επισημάνει τον κίνδυνο που θα προκληθεί από τον επερχόμενο ευτροφισμό, επισημαίνοντας πως η μεγάλη αύξηση των υδάτων θα οδηγούσε σε διατάραξη του οικοσυστήματος και σε αύξηση του πληθυσμού των ψαριών, με συνέπεια την δραματική μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου.
Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο ευτροφισμός είναι το περιβαλλοντικό φαινόμενο κατά το οποίο η υπέρμετρη αύξηση της συγκέντρωσης θρεπτικών στοιχείων συνεπάγεται τη μείωση του διαλυμένου οξυγόνου στο νερό και κατά συνέπεια την αλλοίωση της βιοποικιλότητας σε αυτό. Το φαινόμενο του ευτροφισμού παρουσιάζεται συνήθως σε λίμνες ή κλειστούς αβαθείς κόλπους και το έχουμε δει να συμβαίνει στο παρελθόν στην πατρίδα μας με τα νερά λιμνών (πχ Ιωαννίνων, Καϊάφα) να πρασινίζουν, καθώς καλύπτονται από μια πράσινη αιωρούμενη άλγη.
Το πρόβλημα προκύπτει γιατί τα οικοσυστήματα δεν μπορούν να αεριστούν από τη μια στιγμή στην άλλη. Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές για να προσθέσεις οξυγόνο, όπως εξηγεί ο καθηγητής περιβαλλοντικής μηχανικής ΑΠΘ και πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Δημοσθένης Σαρηγιάννης, επισημαίνοντας πως το ντόμινο των συνεπειών, που προκλήθηκε από τις πλημμύρες και την υπερχείλιση της λίμνης Κάρλα είχε προβλεφθεί αμέσως μετά το «χτύπημα» του Daniel.
Ωστόσο, παρότι η πρόβλεψη έγινε εγκαίρως, δεν λειτούργησε κάποιος μηχανισμός παρακολούθησης του ευτροφισμού ώστε να μπορέσουν να γίνουν οι απαραίτητες διορθωτικές παρεμβάσεις στο οικοσύστημα και να μην οδηγηθούμε σε αυτήν την οικολογική καταστροφή, η οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να εξελιχθεί σε κρίση υγείας. Επιπλέον το σημερινό οικοσύστημα στην ευρύτερη περιοχή δεν είναι το ίδιο –όπως ήταν πέρσι- και όλοι αυτοί οι παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό μιας στρατηγικής αντιμετώπισης. Δυστυχώς αυτή η απραξία οδήγησε στο να πληρώσει η πόλη του Βόλου βαρύ τίμημα, καταρχάς από την δυσοσμία η οποία ξεπέρασε κάθε όριο, με τους κατοίκους της περιοχής να αναφέρουν ότι η μυρωδιά είναι αφόρητη, σε σημείο που να μην μπορούν να κυκλοφορήσουν. Παράλληλα, απειλήθηκε η Δημόσια υγεία στην ευρύτερη περιοχή από την σήψη τόσου τεράστιου όγκου ψαριών, ενώ βαρύ πλήγμα δέχτηκε η εμπορική και τουριστική κίνηση της περιοχής η οποία στιγματίστηκε και από τα αποκαρδιωτικά πρωτοσέλιδα στο διεθνή Τύπο.
Αγνοήσαμε το μάθημα της πανδημίας
Το ιλαροτραγικό σε αυτή την ιστορία είναι ότι λίγους μήνες νωρίτερα σε πληθώρα εκδηλώσεων στην πληγείσα περιοχή της Θεσσαλίας οι επιστήμονες τόνιζαν πως τα δύο μεγάλα μαθήματα της πανδημίας του κορονοϊού συνοψίζονται Α) στα γρήγορα τεστ και Β) στην επιδημιολογική επιτήρηση. Αυτά έμειναν ως «προίκα» της πανδημίας αναφορικά με το τι κερδίσαμε σε γνώση και συνεπώς αμέσως μετά τον Daniel θα έπρεπε να εφαρμοστεί επιτήρηση. Αντ’αυτού δεν έγινε τίποτα και τώρα βλέπουμε το γνωστό μπαλάκι των ευθυνών να αλλάζει διαρκώς τερέν.
Υγειονομική ταφή ή καύση;
Όπως εξηγεί ο καθηγητής περιβαλλοντικής μηχανικής ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης σαφώς και η καύση των νεκρών ψαριών είναι προτιμότερη από την ταφή και πως ορθά αποφασίστηκε η καύση του μεγαλύτερου μέρους των ψαριών και η ταφή του μικρότερου, από τους 270 τόνους που έχουν ήδη απομακρυνθεί από το νερό. Εγκαταστάσεις για την καύση υπάρχουν στη Λάρισα ενώ η ταφή γίνεται σε λατομείο που παραχωρήθηκε, με τον ειδικό να διευκρινίζει ότι δεν πρόκειται για μία απλή ταφή ούτε για απλή καύση αλλά για υγειονομική ταφή και υγειονομική καύση. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι μαζί με τα νεκρά ψάρια γίνεται ταφή ή καύση και αποβλήτων που συλλέχθηκαν από την πληγείσα περιοχή του Βόλου.
Τι ακριβώς είναι η υγειονομική ταφή
Η υγειονομική ταφή ακολουθείται και στην χωματερή της Φυλής για τα απορρίμματα της Αττικής. Αποτελεί μία διαδικασία που δεν επιτρέπει την μόλυνση του περιβάλλοντος, ούτε την διαφυγή τοξικών αποβλήτων στον υδροφόρο ορίζοντα, καθώς δημιουργείται ένα τριπλό «σάντουιτς» με αλλεπάλληλα στρώματα που διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξουν διαρροές, όπως εξηγεί ο καθηγητής περιβαλλοντικής μηχανικής ΑΠΘ, και πρόεδρος του ΕΙΕ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης. Και στην καύση δεν υπάρχουν τοξικές διαρροές γιατί η υγειονομική καύση γίνεται σε ειδικές εγκαταστάσεις με ειδικά φίλτρα.
