Ο ιός RSV δεν είναι ένα καινούριο παθογόνο, που ξαφνικά εμφανίστηκε και μάς απειλεί. Είναι γνωστός στους επιστήμονες λίγο πριν το 1960, και παρότι η λοίμωξη που προκαλεί αρχικά ονομάστηκε «νόσος των βρεφών», είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τους ηλικιωμένους και τους ανθρώπους με υποκείμενα νοσήματα – δηλαδή όλους όσοι έχουν εύθραυστη υγεία, όπως εξηγεί ο καθηγητής πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Τζανάκης.
της Αλεξίας Σβώλου
Όπως επισημαίνει ο ειδικός, ο ιός RSV έχει υψηλή μεταδοτικότητα και συγκεκριμένα αν νοσεί ένας άνθρωπος το μεταδίδει σε άλλους 3 ανθρώπους αλλά και μεγάλη χρονική περίοδο που το άτομο καθίσταται μεταδοτικό, διπλάσια μάλιστα σε σύγκριση με τον κορονοϊό.
Επίσης, αν κολλήσουμε μια φορά, το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι θα ξανακολλήσουμε. Αντίθετα μπορεί να κολλήσουμε και άλλες 5 φορές ή και περισσότερες! Στις ΗΠΑ ο ιός RSV προκαλεί 177.000 νοσηλείες κατ’ έτος, και 14.000 θανάτους με την πλειονότητα των θανάτων να αφορά ηλικιωμένους και άτομα με συνοσηρότητα. Η λοίμωξη με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό επιδεινώνει πολύ τις υπάρχουσες ανεπάρκειες και προκαλεί πολυοργανική ανεπάρκεια η οποία καθίσταται μοιραία για τον ασθενή.
Υψηλή θνητότητα ειδικά στους ασθενείς με ΧΑΠ
Οι ηλικιωμένοι που νοσηλεύονται με λοίμωξη του ιού RSVπαρουσιάζουν 10% θνητότητα και ο κίνδυνος θανάτου αυξάνεται κατά 30% αν ο ασθενής έχει χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (γνωστή ως ΧΑΠ). Όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής πνευμονολογίας Νίκος Τζανάκης:
«Όταν έχουμε στο νοσοκομείο ασθενή με ΧΑΠ με αναπνευστική λοίμωξη, μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα των μοριακών ελέγχων παρακαλάω να είναι λοίμωξη covid 19 ή γρίπη, γιατί η διαδρομή τους είναι πιο εύκολη γι αυτούς τους εύθραυστους ανθρώπους-ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε και τα αντιικά φάρμακα στην φαρέτρα μας».
Ο μακρύς δρόμος για την ανάπτυξη του νέου εμβολίου
Ο ιός RSV από μόνος τους είναι επικίνδυνος και πιο επικίνδυνο τον καθιστά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε προφυλακτικό εμβόλιο γι αυτόν. Τα ερευνητικά εργαστήρια χρειάστηκαν 30 χρόνια για να αναπτύξουν το νέο εμβόλιο, που στην χώρα μας αναμένεται να αφιχθεί στις αρχές του 2024, ώστε να ξεκινήσουν να εμβολιάζονται οι ευπαθείς. Το εμβόλιο έναντι του RSV αναπτύχθηκε από την φαρμακοβιομηχανία GSK και τα 30 χρόνια που διήρκησαν οι προσπάθειες αποτελούν χρονική διάρκεια-ορόσημο. Κι αυτό γιατί ξεπερνούν κατά 10 χρόνια τις 20ετείς προσπάθειες ανάπτυξης του εμβολίου κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β, που μέχρι σήμερα θεωρούνταν ένα από τα δυσκολότερα πρότζεκτ στην φαρμακοβιομηχανία.
Με ποια σειρά να κάνουμε τα απαιτούμενα εμβόλια
Οι άνθρωποι με εύθραυστη υγεία πρέπει να εμβολιάζονται κατά του κορονοϊού, του πνευμονιόκοκκου, της γρίπης, του έρπητα ζωστήρα και του ιού RSV, όταν βέβαια κυκλοφορήσει το νέο εμβόλιο.
Ο εμβολιασμός έναντι του πνευονιόκοκκου για τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους γίνεται άπαξ με το νέο εμβόλιο που έχει κυκλοφορήσει και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή του έτους. Επίσης και ο εμβολιασμός έναντι του έρπητα ζωστήρα μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή. Στη δεδομένη συγκυρία, καθώς προχωρούμε προς το φθινόπωρο, προτεραιότητα έχει το επικαιροποιημένο εμβόλιο του κορονοϊού, που πρέπει να γίνει μόλις κυκλοφορήσει. Αντίστοιχα, το τελευταίο 15νθήμερο του Νοέμβρη, πρέπει να γίνει το αντιγριπικό εμβόλιο ώστε η προστασία, που θα εξασφαλίσει να διαρκέσει μέχρι Φεβρουάριο-Μάρτιο, καθώς τότε κορυφώνεται το κύμα της εποχικής γρίπης. Από το νέο έτος και μετά θα έχουμε στο οπλοστάσιο μας και το νέο εμβόλιο έναντι του ιού RSV.
Ο πλανήτης γερνά-προτεραιότητα η προστασία των ευάλωτων
Πλέον 8 στα 10 εμβόλια που αναπτύσσονται αφορούν ενήλικες και κυρίως ευπαθείς, όχι παιδιά. Μπορεί να είχαμε συνηθίσει να συνδέουμε τα εμβόλια με τα βρεφη, τα νήπια και τα παιδιά, αλλά η νέα τάση στην Ιατρική είναι η προστασία των ευάλωτων. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 2050, 2,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι θα είναι άνω 60 ετών και ακόμα πιο γέρικο πληθυσμό θα έχει η Γηραιά ήπειρος, όπου μέχρι το 2025 ο ένας στους δύο ευρωπαίους θα είναι 50 ετών και άνω! Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες η πιο ανταποδοτική στρατηγική υγείας για την προστασία της κοινωνίας και ειδικά των ευάλωτων είναι ο εμβολιασμός, μέσω του οποίου έχουμε αποφυγή 3 εκατ. θανάτων ετησίως. Επιπλέον για κάθε ευρώ που επενδύεται στον εμβολιασμό επιστρέφουν στο Σύστημα Υγείας από 4 έως 52 ευρώ, δηλαδή ο εμβολιασμός από όλες τις παρεμβάσεις στη Δημόσια Υγεία έχει την υψηλότερη ανταποδοτικότητα.
Σε δύο ταχύτητες η εμβολιαστική κάλυψη στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα είμαστε σε πολύ ικανοποιητικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό των παιδιών και των νηπίων. Έχουμε επιτύχει εμβολιαστική κάλυψη 90%, ενώ στους ενήλικες αντίθετα έχουμε «συμβιβαστεί» με μέτρια επίδοση. Συνεπώς η εμβολιαστική κάλυψη κινείται με δύο ταχύτητες παρουσιάζοντας υστέρηση στους ηλικιωμένους –την ώρα που είμαστε από τους γηραιότερους λαούς στην Ευρώπη.
Ας δούμε τώρα τι γίνεται με την ένταξη των νέων εμβολίων στη φαρέτρα:
Στις χώρες της ΕΕ η χρονική διάρκεια κατά την οποία αποζημιώνεται ένα εμβόλιο κυμαίνεται από 2 έως 6 έτη. Από αυτή την πλευρά, στην Ελλάδα είμαστε σε πλεονεκτική θέση γιατί τα εμβόλια αποζημιώνονται κατά μέσο όρο στα 2 χρόνια. Αρχικά, ωστόσο, δίνεται μια περιοριστική σύσταση που μετά σταδιακά διευρύνεται. Εκεί που υστερούμε είναι στον χρόνο έκδοσης των συστάσεων ώστε να συμπεριληφθεί το εμβόλιο στο Πρόγραμμα Εθνικού Εμβολιασμού. Έχει μάλιστα συμβεί το αντιφατικό να έχει πάρει τιμή ένα εμβόλιο, να έχει μπει στη λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων και να μην έχουν εκδοθεί ακόμα οι συστάσεις από την Επιτροπή αναφορικά με την προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα, οπότε πρακτικά να μην συνταγογραφείται για αρκετούς μήνες.
